اهمیت شیرمادر و نکاتی در مورد غذای نوزادان و کودکان

شیرمادر از چه ساخته شده است ؟

در لیست زیر برخی از مواد تشکیل دهنده شیرمادر را مشخص کرده ایم تعدادی از این مواد در غذاهای دیگر یافت می شوند ولی بعضی از این مواد هیچ جایگزینی ندارند و تنها فقط در شیرمادر وجود دارند :

• میلیون ها سلول زنده که باعث تقویت سیستم ایمنی و گلبول های سفید خون می شوند و همچنین سلول های بنیادی که ممکن است اندام های جسمی را بهبود دهند.
•  بیش از هزار نوع پروتئین که به رشد و نمو کودک کمک می کنند و باعث حفاظت و توسعه نورون های مغزی کودک می شوند.
• همه پروتئین های شیرمادر از اسیدهای آمینه تشکیل شده اند بیش از بیست نوع از این ترکیبات در شیرمادر وجود دارند. برخی از آنها نوکلوئید نامیده می شوند که هنگام شب در شیرمادر افزایش میابند که محققان فکر می کنند باعث آرامش و خواب راحت نوزاد می شوند.
• بیش از 200 نوع قند پیچیده به نام oligosaccharides که بعنوان پروبیوتیک عمل می کنند و باعث ایجاد باکتری های خوب در روده نوزاد می شوند. و همچنین آنها خطر التهاب مغز را نیز کاهش می دهند.
•  بیش از 40 آنزیم که باعث افزایش سرعت واکنش های شیمیایی می شوند و کمک به هضم شیر در کودکانی که به شیر حساسیت دارند و همچنین افزایش جذب آهن می کنند.
• فاکتور های سلامتی و رشد که در توسعه ایمنی اعضای بدن از جمله روده، عروق خونی، سیستم عصبی و غدد هورمونی تاثیر بسیار زیادی دارند.
•  شیرمادر حاوی زیادی هورمون طبیعی است که این هورمون ها با فرستادن سیگنالهایی بین بافت ها و اندام های کودک از سلامت و عملکرد مناسب آنها اطمینان حاصل می کنند و بر روی تنظیم اشتها و خواب کودک تاثیرات مستقیم دارند.
•  ویتامین ها و مواد معدنی و مواد مغذی که از رشد باعث رشد سالم و عملکرد مناسب اندام های کودک می شوند و در رشد دندانها و استخوان های کودک کمک شایانی می کنند.
• 5 نوع آنتی بادی اساسی در شیرمادر وجود دارد که بعنوان ایمونوگلوبین شناخته می شوند. این آنتی بادیها با نابود کردن باکتری ها و ویروس ها از کودک در برابر بیماریها و عفونت ها محافظت می کنند.
•  شما ممکن است اطلاعاتی در مورد اسیدهای چرب زنجیره ای شنیده باشید این اسیدها در سلامت مغز ، سیستم عصبی و چشم نقش بسیار زیادی دارند شیرمادر حاوی بسیار زیادی از این اسیدها است که ممکن است بدن شما نتواند آنها را از جای دیگر تامین کند.
• 1400 میکروRNA که به نظر می رسد در تنظیم ژن های بدن کودک و جلوگیری از بیماری و یا پیشرفت بیماری بسیار موثر هستند همچنین آنها نقش بسیار زیادی در باسازی بافت های سینه مادر و جلوگیری از مشکلات سینه دارند.

بدون شک غذا نه تنها عنصری حیاتی در زندگی هر انسان است بلکه یکی از لذتهای غیر قابل انکار زندگیست. کودکان ذائقه های مختلفی دارند. و نباید انتظار داشت یک نوع غذا که از نظر شما عالی و خوشمزه است کودکتان هم با اشتیاق و علاقه آن را بخورد .
شروع کردن غذاهای کمکی بعد از شش ماهگی یکی از دغدغه های والدین است. قبل از شش ماهگی شیر مادر غذای طبیعی نوزاد میباشد. این ماده شامل تمام مواد غذایی مورد نیاز کودک است که در محفظه ای تمیز و عاری از آلودگی نگه داری میشود و همیشه در دسترس است و دمای آن نیز مناسب می باشد.
پس با توجه به امتیازات غیرقابل انکار شیرمادر این ماده مهمترین غذا برای کودک شماست.
با این وجود گه گاه به هر دلیل شیر مادر در دسترس نیست. در این موارد از شیر خشک استفاده میشود. والدین نبایست نگران باشند زیرا فرمولهای کنونی مورد استفاده در شیرخشک بهترین و نزدیک ترین فرمول ها به فرمول شیر مادر می باشند که تا به حال علم به آن دست یافته است. اما در تغذیه کودک چه با شیر مادر چه با شیر خشک یک عامل به همان اندازه مهم نیز وجود دارد که ایجاد صمیمیت و محبت بین کودک و مادر می باشد.
هر کسی چیز هایی در مورد تغذیه آروغ قولنج و جوشهای ناشی از ادرار سوختگی و کهنه بچه به شما میگوید ولی هیچ کسی در مورد لحظات ناب و زیبای برقراری ارتباط بین مادر و کودک و خیره شدن فوق العاده نوزاد به مادرش و باالعکس را به شما آموزش نخواهد داد و این حس زیبای مادرانه را در هیچ کجای دنیا نمی توانید تجربه کنید. گه گاه گیج کننده به نظر می آید که چرا در حالی که برخی نوزادان در فواصل منظم تغذیه میکنند نوزادان دیگر انگار بدون وقفه به چهره مادر خود خیره میشوند و از او شیر میخواهند شاید نوزاد شما در آن لحظه گرسنه نباشد اما نیاز به محبت و در آغوش کشیده شدن توسط مادر را دارد.

از شیر گرفتن کودک

شیر چه از خود مادر باشد چه شیر خشک تنها غذای تنها غذای مورد نیاز کودک در شش ماه اول زندگی می باشد .تصمیم گیری در مورد زمان دادن غذای جامد به کودک بستگی به روند شرایط ویژه شما دارد و باید طی یک روند تدریجی صورت گیرد تا شما و کودکتان به آن عادت کنید در این مواقع همه مردم کارشناس می شوند و نظر میدهند.
یک دوست دلسوز به شما توصیه میکند که برای اینکه بچه شبها بخاطر گرسنگی بیدار نشود بهتر است به او غذای جامد بدهید. همسایه شما قسم میخورد که پوره غلات باعث توقف استفراغ کودکش شده است و دیگری مکیدن مشت بسته توسط نوزاد را نشانه گرسنگی شدید آن می داند.
ولی شما گیج نشوید هیچ کدام از این حالات و توصیه ها نشان دهنده ی زمان دقیق از شیر گرفتن کودک نمی باشد .از حرکات و رفتار کودک خود درس بگیرید و فقط به توصیه های حرفه ای گوش فرا دهید و آرام و تدریجی اینکار را انجام دهید. مطمئن باشید هر کودکی بالاخره روزی شیرمادر را ترک کرده و به غذا خوردن خواهد پرداخت.

درست است که شما باید بعد از 6 ماهگی برای تقویت کودک و تامین مواد مغذی خاص مانند آهن لازمست شروع به دادن غذاهای جامد کنید ولی همچنان بخش زیادی از نیازهای غذایی کودک از طریق شیرمادر تامین می شود. برای مثال وقتی کودک شما هفت ماه است او هنوز 93 از کالری مورد نیاز خود را از شیر مادر دریافت می کند. حتی بین 11 تا 16 ماهگی حدود نیمی از کالری روزانه خود را از شیرمادر دریافت می کند.

حساسیت ها و آلرژیهای غذایی

هنگانی که کودک یک ماده غذایی را نمیتواند هضم کند نسبت به غذاهای حاوی آن ماده عدم تحمل خواهد داشت . مثل عدم تحمل نسبت به شیر که به دلیل عدم توانایی در هضم لاکتوز موجود در آن است. تعداد بسیار اندکی از کودکان نیز از آلرژی های واقعی نسبت به برخی غذاها رنج می برند. از نشانه های عدم تحمل یا آلرژی میتوان تورم و خارش اطراف دهان یا گلو، اسهال یا سکم درد، استفراغ، آبریزش بینی، سرفه، اگزما، کهیر، سینه درد یا آسم را نام برد اما از آنجا که بسیاری از بچه ها در طی دوران کودکی حتی در صورت نداشتن آلرژی هم برخی از علائم گفته شده را نشان میدهند پس بایستی در موارد مشکوک حتما به پزشک مراجعه کرد.
ابتلا به آلرژی می تواند ارثی باشد بنابراین اگر شما یا خویشاوندان نزدیک به شما مبتلا به یک نوع آلرژی هستید باید این موضوع را در تهیه غذای کودک خود در نظر داشته باشید. البته اغلب کودکان هرگز به هیچ نوع آلرژی مبتلا نمی شوند و اگر هم واکنش هایی به برخی غذاها نشان دهند. این واکنش ها ملایم خواهد بود.
تخم مرغ، بادام زمینی، شیر گاو، گندم، صدف، توت فرنگی و رنگ های خوراکی از موادی هستند که در اغلب آلرژیها نقش دارند. بنابراین تا کودک به سن خاصی نرسیده است این غذا ها را به او ندهید. شیر گاو به جز شیر خشک های مخصوص کودکان و غذاهای ساخته شده از گندم را تا ۶ ماهگی نباید به کودک داد .از دادن سفیده تخم مرغ و توت فرنگی به کودک تا سن ۹ تا ۱۲ ماهگی خودداری کنید. تا سن ۱۲ ماهگی بادام زمینی به بچه نخورانید.
و در صورتیکه یکی از خویشاوندان شما مبتلا به آلرژی به این ماده خوراکی است تا ۵ سالگی آن را به بچه ندهید. هنگامی که برای اولین بار این مواد خوراکی را به غذای بچه اضافه میکنید از مقادیر اندک آن ها استفاده کنید. و اگر پس از مصرف علائمی مشاهده کردید دادن آن یک نوع غذا را یک ماه به تعویق بیندازید. یا اینکه به پزشک مراجعه کنید.