آموزش جنسی به کودکان ، چرا و چگونه باید صورت گیرد؟روش آموزش مسائل جنسی به کودکان!

تا چند سال پیش، والدین کمتر نگران آموزش جنسی کودکان خود بودند و ترجیح می‌دانند درباره‌ی این مسائل کمتر با کودکان خود صحبت کنند. اما با بالارفتن سطح سواد در جامعه و همچنین اتفاقات ناخوشایندی که در چند سال اخیر در ارتباط با کودک‌آزاری و آزار جنسی کودکان در شبکه‌های اجتماعی پخش شد، دغدغه‌ی جدیدی در ذهن پدر و مادرهای امروزی ایجاد شد که به لزوم آموزش جنسی تاکید دارد. به نظر می‌رسد، آموزش جنسی به کودکان دیگر موضوع بی‌اهمیتی نیست که نباید درباره‌ی آن صحبتی کرد! به‌راستی، آموزش جنسی به کودکان لازم است؟ آنچه کودک ما درباره ی مسائل جنسی باید بداند، دقیقا چیست؟ اگر آموزش جنسی لازم است، آن را از چه سنی باید شروع کرد؟ این سوالات و پرسش‌های مشابه، دغدغه‌ی بسیاری از والدین امروزی ست. در ادامه همراه وب‌سایت پروماگ باشید تا در این ارتباط بیشتر بدانیم.

آموزش مسائل جنسی به کودکان ؛ آری یا خیر؟

پاسخ بدون تردید آری ست. در اینکه باید مسائل جنسی را به کودک‌تان آموزش دهید، هیچ تردیدی نداشته باشید! از آنجا که میل جنسی یک نیاز مهم در زندگی بشر است، این وظیفه‌ی والدین است که این مساله را به شکل درست و منطبق بر ذهن کودک، به او آموزش دهند و او را به شکل مناسب با مفاهیم جنسی آشنا سازند. اهمیت آموزش جنسی به کودکان بقدری ست که در احادیث دینی هم بدان تاکید شده است.

 وجود لوازم دیجیتال و صوتی تصویری، مانند موبایل و تبلت که در اختیار بیشتر کودکان هست، لزوم آموزش جنسی را پیش از گذشته تاکید می‌کند. بنابراین پیش از آنکه کودک‌تان، کنجکاوی‌های ذهنی خود را از طریق اشتباه ارضاء نماید، مسائل جنسی را بدون خجالت و البته به شکل مناسب به او آموزش دهید.

آموزش جنسی به کودکان اولین راهی ست که آن ها را در برابر خطرات جنسی محافظت می کند. این فرصت را از آن ها نگیریم.

آموزش جنسی می‌تواند از بروز آسیب‌های جنسی به کودک یاری برساند:

تابو بودن مسائل جنسی در فرهنگ ما باعث شده بسیاری از والدین تمایلی نداشته باشند که درباره‌ی مسائل جنسی با کودک خود صحبت کنند. از سوی دیگر، کمبود منابع کافی مانند کتاب‌های مرتبط، کارتون‌های تلویزیونی مناسب و حتی عدم آموزش آکادمیک در مدارس، دلیل کافی ست برای آنکه کودکان ما، آنچه لازم است بدانند را از منابع نادرست دریافت کنند.

طبیعی ست اگر کودک خردسال شما، آگاهی و دانش کافی و درست از مسائل جنسی و اندام‌های جنسی خود نداشته باشد، نمی‌تواند خطراتی که اطرافش در کمین است را، حس کند و این موضوع، زمینه‌ی آسیب را دو چندان خواهد کرد.

آموزش مسائل جنسی را از چه سنی باید آغاز کرد؟

اگر کودکان در شرایط محیطی قرار داشته باشند که با مسائل جنسی ارتباطی نداشته باشند، تا سن بلوغ نیاز جنسی و مسائل جنسی را درک نخواهند کرد؛ اما این آرزویی محال است و کودکان حتی پیش از آن‌که ما تصورش را بکنیم با مسائل جنسی آشنا می‌شوند و اطلاعات درست و غلط بسیاری را دریافت می‌کنند.

کودکان از همان بدو تولد، کم‌کم با مفاهیم جنسیت، (نه مسائل جنسی) آشنا می‌شوند و با گذر سال‌ها، یادگیری آن‌ها کامل‌تر می‌شود. آن‌ها با توجه به محیطی که در آن رشد می‌کنند و تحت تاثیر ارتباطاتی که با دیگران دارند، کم‌کم دچار کنجکاوی جنسی می‌شوند. بنابراین لازم است که از همان سنین ابتدایی کودک آموزش جنسی (نه رابطه جنسی) را شروع کنید.

آموزش مسائل جنسی باید مرتبط با سن کودک باشد:

هر چه سن کودک شما کمتر باشد، باید آموزش‌ محدودتری را به او ارائه دهید. برای کودکان خردسال (حدود سنین دو  و سه سالگی) آموزش جنسی باید به حدی باشد که کودک بتواند از خود و اندام جنسی‌اش محافظت کند. با بزرگ شدن کودک، شما باید مسائل بیشتری را برای کودک بازگو کنید. در مورد گفتن مسائل جنسی به کودکان، نظرات مختلفی وجود دارد و فرهنگ خانواده‌ها در این زمینه متفاوت است. با این وجود شما باید مسائلی را به کودکتان آموزش دهید تا بتوانید او را از خطرات احتمالی رها سازید.

آموزش نام اندام جنسی به کودکان:

همانطور که می‌دانید در فرهنگ ما، نام اندام جنسی بسیار تابو ست و حتی برای بزرگسالان هم، معادل معنایی درستی ندارد. چند سال پیش که به عنوان مدیر مهدکودک مشغول به کار بودم، بخشنامه‌ای از سوی مرکز بهزیستی به مهدهای کودک ابلاغ شد که در آن به لزوم آموزش جنسی به کودکان تاکید شده بود. در آن بخشنامه، پیشنهاد شده بود که اندام جنسی پسران و دختران را با واژه‌ی ” جای خصوصی ” یا ” اندام خصوصی” به آن‌ها آموزش دهیم.

 لزوم بکار بردن واژه‌ی ” جای خصوصی ” چند فایده‌ی مهم دارد. اول اینکه از الفاظ رکیک برای نامیدن اندام جنسی استفاده نشده است و از طرفی هم از نام‌های متفرقه که به طور غیرمستقیم به اندام جنسی اشاره دارد هم استفاده نشده است. فایده‌ی دیگر این نام‌گذاری این است که با تلفظ کلمه‌ی “جای خصوصی” ، خصوصی و پنهانی بودن آن در ذهن کودک تاکید و یادآوری می‌شود. بنابراین لازم است در اولین گام از بکار بردن کلمه‌های نامربوط برای نام‌گذاری اندام جنسی کودک (که در خانواده‌ها معمولا رایج است) بپرهیزید و به جای آن از واژه‌ی ” جای خصوصی ” یا ” اندام خصوصی ” استفاده کنید.

راهکار‌هایی برای آموزش جنسی به کودکان :

در ادامه پیشنهاداتی درباره آموزش جنسی به کودکان ارائه می‌دهیم:

• از توضیح دادن مسائل جنسی به کودک، شرم نکنید و اجازه دهید کودک اطلاعات را به شکل مفید و از طریق شما دریافت کند.
• اندام جنسی و کارکرد آن را برای کودک توضیح دهید.
• نام‌های رکیک اندام جنسی را برای کودک بازگو کنید و البته برای او توضیح دهید که این نام‌ها بسیار زشت و غیرمودبانه هستند و نباید هرگز بر زبان بیاورد. لزوم این کار این است که اگر کودک خردسال شما با این واژه‌ها آشنا نباشد، ممکن است مورد سوءاستفاده جنسی از سوی افراد نامطمئن قرار بگیرد. شما باید این اسامی را به کودک‌تان یاد دهید تا او با شنیدن این اسامی از سوی افراد دیگر، احساس خطر کند.
• برای توضیح ناحیه‌ی تناسلی به کودک، به او بگویید تمام مناطقی که وقتی به استخر می‌رود توسط مایو میپوشاند، جزء ناحیه‌ی ممنوعه است که او موظف است از آن محافظت کند. طبیعی ست که این مناطق در دختران و پسران متفاوت است.
• به کودک بگویید اجازه ندارد اندام جنسی (جای خصوصی) دوستان یا افراد دیگر را نگاه کند یا لمس کند.
• به کودک آموزش دهید که هیچ‌کس حق ندارد، جای خصوصی او را لمس کند یا نگاه کند و یا درباره‌ی آن صحبت کند.
• به کودک آموزش دهید راجع به مسائل جنسی و اندام خصوصی خود، نباید با دیگران صحبت کند و حتی اجازه دهد کسی با او صحبت کند یا از او سوالی بپرسد.
• به کودک بگویید باید از اندام جنسی خود محافظت کند و نباید اندام جنسی خود را به هیچکس نشان دهد.
• به کودک بگویید نباید از بازگو کردن مسائل جنسی به شما شرم داشته باشد و باید مشکلات و دغدغه‌های خود را راحت و آزاد با شما درمیان بگذارد.
• برای کودک خردسال خود توضیح دهید که اندام جنسی یا “جای خصوصی” دختران با پسران متفاوت است و شکل ظاهری آن و کارکرد آن با یکدیگر فرق دارد. می‌توانید توضیحاتی ابتدایی در این خصوص به کودک خود ارائه دهید یا عکس‌هایی مرتبط و کودکانه را به او نشان دهید.
• در صورتی که کودک‌ راجع به اندام جنسی جنس مخالف خود کنجکاوی کرد، از کتاب‌های کودک که در این زمینه تصاویری دارد استفاده کنید.
• به سوال‌های کودک درباره‌ی مسائل جنسی پاسخ مناسب و منطقی دهید و سعی نکنید او را گول بزنید.
• هر چه سن کودک شما بیشتر می‌شود، باید اطلاعات جنسی بیشتری را در اختیار او بگذارید.
• با کودک بازی‌هایی انجام دهید که در آن محافظت از اندام جنسی، تاکید و تمرین می‌شود.
• طبیعی ست زمانی که به کودک‌تان مسائل جنسی را آموزش می‌دهید، او کنجکاوی کند یا سوال‌هایی بپرسد و حتی خیالپردازی نماید. در ارتباط با این موضوع، حساسیت و خشونت نشان ندهید.
• مسائل بهداشتی مرتبط با آلت تناسلی را به کودک آموزش دهید.
• بدون خجالت یا شرم به کودک بگویید که دقیقا چه خطراتی او را تهدید می‌کند.
• به کودک بگویید اگر در موقعیتی قرار گرفت که احساس امنیت نمی‌کرد، این اجازه را دارد که آن فضا را ترک کند و هیچ مانعی برای ترک کردن او نیست. کودکان معمولا، اگر خشونت جنسی بر آن‌ها اعمال می‌شود، این مساله را با ناراحتی نشان می‌دهند. بنابراین این ناراحتی را جدی بگیرید و او را مجبور به کاری نکنید که دوست ندارد. به عنوان مثال کودک را مجبور نکنید اعضای خانواده‌تان را ببوسد یا آن‌ها، او را بدون اجازه‌اش ببوسند و در آغوش بگیرند.
• به کودک بگویید، خطر و تهدیدات جنسی از سوی هر کسی می‌تواند صورت گیرد و زن یا مرد ندارد. حتما به او بگویید که افراد فامیل هم می‌توانند برای او خطر ایجاد کنند.
• به کودک بگویید هرگز نباید به حرف بزرگ‌ترها درباره‌ی اندام جنسی گوش دهد. به عنوان مثال برایش توضیح دهید اگر شخص بزرگتری از او خواست که به اندام جنسی‌ وی دست بزند، نباید این کار را انجام دهد.
• اگر کودکتان درباره‌ی رابطه‌ی جنسی چیز‌هایی شنیده بود و در این مورد کنجکاوی می‌کرد به او بگویید که این رابطه مخصوص پدر و مادرها ست و راهی است که دوست داشتن را بهم دیگر نشان می‌کنند.
• به کودک بگویید برخی افراد از کلمات زشت برای توضیح “جای خصوصی” استفاده می‌کنند و اگر او این کلمات را از کسی شنید، نباید تکرار کند. یا اگر کسی خواست فیلم‌هایی که در آن “جای خصوصی” دیگران نمایش داده می‌شود، را به او نشان دهد، نباید ببیند و حتما باید فضا را ترک کند. برای کودکتان توضیح دهید، چون ” جای خصوصی ” ، کاملا خصوصی است او هم نباید “جای خصوصی” افراد دیگر را ببیند.
• به کودک آموزش دهید، هیچ اجباری نیست که کسی او را ببوسد. حتما به کودک‌تان آموزش دهید بوسیدن و در آغوش گرفتن او، باید در حیطه اختیار و تمایل قلبی کودک باشد و ابدا به این کار مجبور نیست.
• به کودک اطمینان دهید که می‌تواند از خطرات یا ناراحتی‌هایی که برای او درباره‌ی مسائل جنسی رخ می‌دهد با شما صحبت کند و شما او را بابت بازگو کردن این اتفاقات بازخواست نخواهید کرد. در نظر داشته باشید برخی کودکان به دلیل ترسی که از بازگو کردن این مسائل دارند، از گفتن اتفاقات ناخوشایند اجتناب می‌کنند ؛ بنابراین لازم است به کودکتان اطمینان خاطر را بدهید.
• شماره 123 (یک دو سه) ، شماره اورژانس اجتماعی را به کودکتان یاد دهید و بگویید اگر در جایی خطری احساس کرد، بدون واهمه با این شماره‌ی تلفن تماس بگیرد.
• درباره‌ی مسائل جنسی، اطلاعات کسب کنید و مطالعه نمایید.
• به کودکان انیمیشن و کارتو‌ن‌های آموزشی در ارتباط با مسائل جنسی را نشان دهید. فیلم‌های آموزشی کارتونی، به دلیل جذابیتی که برای کودکان دارند، تاثیر بسیار مثبتی در محافظت کودک از خودش دارند.
• به تازگی چند انتشارات، کتاب‌هایی در باب آموزش جنسی به کودکان منتشر کرده‌اند. این کتاب‌ها را تهیه کنید و در اختیار کودک‌تان قرار دهید و برای او بخوانید.

سخن پایانی:

اگر پدر یا مادر کودکی هستید، وظیفه‌ دارید  آموزش جنسی را متناسب با سن کودک به او یاد دهید. در این مساله اهمال نکنید! با توجه به شرایطی که امروزه در جامعه حاکم است، چشم و گوش بسته بودن کودکان، نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند بلکه، مسبب اشکلات بسیاری نیز خواهد بود.

سیما گودرزی هستم و از بابت همراهی شما با بخش آموزش وب‌سایت پروماگ سپاسگزارم. امیدوارم این محتوا برای شما مفید واقع شده باشد.

مقالات پیشنهادی را بخوانید:

• بلوغ زودرس در کودکان چیست و چه اختلالاتی به همراه دارد؟ بلوغ را در کودکمان بهتر بشناسیم!
• کودک آزاری و مصادیق بارز آن چیست؟ چگونه کودکانمان را محافظت کنیم؟
• محافظت کودکان از فضای مجازی با راهکار هایی که پروماگ به شما پیشنهاد می دهد…
• دروغگویی در کودکان ؛ چگونه انسانی صادق و راستگو پرورش دهیم؟
• تعریف علمی آموزش جنسی