فوبیا در کودکان ؛ علل و درمان / چگونه مانع ترس و فوبیا در کودک خود شویم؟
فوبیا در کودکان : فوبیا ، به ترس افراط‌گونه و بی‌دلیل از یک محرک خاص گفته می‌شود که باعث می‌شود فرد مبتلا، بدون اینکه خطر واقعی او را تهدید کند، دچار حملات هراس و ترس شدید شده و بدن او شروع به واکنش‌های افراطی کند، به طوری که زندگی عادی فرد تحت تاثیر قرار بگیرد. علت بیشتر فوبیا ها، ریشه در کودکی دارد، اما این بدان معنا نیست که فوبیا مختص بزرگسالان است و کودکان به فوبیا مبتلا نمی‌شوند. در این مقاله از وب‌سایت پروماگ قصد داریم به بررسی علل ایجاد فوبیا در کودکان و روش‌های درمانی آن اشاره کنیم.
امیدواریم در این مقاله همراه ما باشید:
فوبیا با ترس متفاوت است!
نکته‌ی مهمی که باید در ابتدا اشاره کنیم، این است که فوبیا ، با ترس متفاوت است. ترس ، احساسی است که در اثر وقوع یک موقعیت ترسناک ایجاد می‌شود و نه تنها نیاز به درمان ندارد، بلکه باعث می‌شود ما بتوانیم جان و سلامتی خود را حفظ کنیم. به عنوان مثال، ترس از ارتفاع ، ترس از تاریکی ، یا ترس از آتش که در همه‌ی انسان‌ها وجود دارد و باعث محافظت بیشتر انسان از عامل خطر می‌شود.
اما فوبیا به این معنی است که ترس ، حالت افراطی و بیمارگونه به خود بگیرد، به نحوی که فرد، حتی با دیدن عکس آتش یا یک بلندی و یا قرار گرفتن در یک اتاق تاریک، دچار هراس بیش از اندازه شود به طوری که ترس فراگیر و افراطی بر او غالب شود.
طبیعی است که وجود انواع فوبیا می‌تواند زندگی فرد را محدود کرده و دستخوش ناملایمات روحی و جسمی فراوانی کند که از آن‌ها می‌توان به انواع بیماری‌های روحی و جسمی مانند افسردگی، تپش قلب، تعریق، بیماری‌های روان‌تنشی، اضطراب و استرس، وسواس فکری و غیره اشاره کرد.
از آن‌جا که ریشه اکثر فوبیا ها در کودکی فرد نهفته است، اگر فرزند شما از چیزی به شکل افراطی می‌ترسد یا حس می‌کنید دچار فوبیا شده، بهتر است آن را در همان سنین کودکی درمان کنید و اجازه ندهید این ترس را با خود به دوران بزرگسالی ببرد و ترس او، تبدیل به یک فوبیا تمام عیار شود.
عامل ایجاد فوبیا در کودکان چیست؟
هر چیزی که باعث ترس در کودک شود، می‌تواند در مرحله‌ی شدید آن، تبدیل به فوبیا شود. به عنوان مثال اگر گربه‌ای کوچک، انگشت فرزند شما را گاز گرفته باشد و یا به دست او چنگ انداخته باشد، کودک ممکن است از گربه بترسد و چنانچه ترس از گربه، حالت افراطی و بیماری به خود بگیرد، می‌تواند عامل فوبیا ترس از گربه یا هر حیوان دیگری باشد.
به غیر از ارتباط مستقیم کودک با عامل فوبیا، رفتار پدر و مادر و سایرین هم می‌توانند ایجاد کننده فوبیا در کودکان باشد. به عنوان مثال، بیشتر مادرها و حتی پدرها از سوسک می‌ترسند و با دیدن یک سوسک که هیچ خطری برای آن‌ها ندارد، جیغ می‌زنند و یا فرار می‌کنند. کودک با دیدن رفتار شما، دچار ترس و هراس می‌شود و او هم از دیدن سوسک می‌ترسد. او با دیدن یک سوسک و یا حتی دیدن عکس آن، ناخودآگاه می‌ترسد و جیغ می‌زند یا فرار می‌کند و این چرخه ادامه دارد. در حالی که عملا سوسک، خطر جدی برای کودک ندارد و نمی‌تواند آسیبی به او بزند.
حال فرض کنید که شما با دیدن سوسک هیچ واکنشی مبنی بر ترس، از خود نشان ندهید در این صورت، فرزند شما ترسی از سوسک نخواهد داشت. همانند کودکانی که با دیدن سوسک آن را با دست می‌گیرند و بازی می‌کنند. و در مقابل کودکانی هستند که حتی از پرندگان زینتی حتی درون قفس هم می‌ترسند.
بنابراین یک راه موثر در پیشگیری از وقوع ترس‌های بیمارگونه یا فوبیا در کودکان این است که ترس‌های خود را به کودکان خود انتقال ندهیم. به بیانی دیگر اگر از یک حیوان، به عنوان مثال سگ می‌ترسید سعی کنید خود را در مواجهه با سگ کنترل کنید و ترس خود را به گونه‌ای بروز ندهید که کودک نیز از آن ترس بترسد. اگر از سوسک می‌ترسید، نیاز نیست با دیدن سوسک جیغ بزنید و فرار کنید، در این صورت کودک شما هم واکنش افراطی شما را تکرار خواهد کرد.
روش‌های پیشگیری از ایجاد فوبیا در کودکان :
مبحث فوبیا در کودکان و بزرگسالان، مبحثی تخصصی است و درمان آن نیز هم بسیار حساس و تخصصی است. اما با ایجاد روش‌هایی می‌توان مانع ایجاد ترس و فوبیا در کودکان شد و یا ترس‌های کودکانه آن‌ها را در مرحله‌ی ابتدایی کاهش داد و از بین برد.
ترس‌های خود را به کودک انتقال ندهید:
بررسی‌ها نشان می‌دهد، کودکان معمولا ترس‌ها و فوبیا والدین و حتی نزدیکانشان را جذب می‌کنند که علت آن در بالا اشاره شد. این مساله به حدی پررنگ و چشم‌گیر است که مشاهده می‌شود، مردم در یک مکان جغرافیایی خاص، از یک عامل مشترک می‌ترسند. به عنوان مثال، ترس از عنکبوت، بیشترین فوبیا مردم انگلستان است و این مساله اشاره دارد که والدین، فوبیا و ترس خود از عنکبوت را نسل به نسل به فرزندان خود منتقل می‌کنند، همانطور است که اکثریت ما ایرانی‌ها از سوسک می‌ترسیم!
با کودک منطقی صحبت کنید:
اگر کودکتان از چیزی می‌ترسد ( به عنوان مثال تاریکی ) برای او توضیح دهید که تاریکی چیست و چرا شب‌ها هوا تاریک می‌شود. به او بگویید که همه‌ی چیزهایی که در روز وجود دارند، در شب هم وجود دارند، اما چون نور نیست، ما نمی‌توانیم آن‌ها را ببینیم. به همین شیوه، راجع به سایر علت‌هایی که باعث ترس در کودک می‌شود، توضیحاتی منطقی به او ارائه دهید.
خودتان شجاع باشید و شجاعت را به کودک خود نشان دهید:
اگر کودک شما از چیزی می‌ترسد، شما الگوی شجاعت برای او باشید. به عنوان مثال اگر از گربه می‌ترسد، بچه گربه‌ای را در آغوش بگیرید و نوازش کنید و از کودک بخواهید در غذا دادن به او کمک کند.
به ترس کودک دامن نزنید:
کودکان بسیاری از چیزها را فراموش می‌کنند. اگر کودک شما از چیزی ترسیده، به ترس او بال و پر ندهید، زیرا این احتمال وجود دارد که به زودی آن را فراموش کند و توجه شما، ممکن است کار را خراب‌تر کند.
از قصه‌گویی و داستان‌سرایی استفاده کنید:
با طرح داستان‌هایی مرتبط با موضوع ترس کودک و القای شجاعت به او، می‌توانید به کاهش ترس کودک ، کمک کنید. سعی کنید در غالب داستان، او را کم‌کم به موضوع ترس نزدیک کنید تا بتوانید با ایجاد تصویرسازی ذهنی مثبت، شجاعت را به او القا کنید.
به عنوان مثال اگر کودک شما از یک حیوان خاص می‌ترسد، داستان‌هایی را طرح کنید که با موضوع مرتبط باشد و دوستی و الفت با حیوان مورد نظر را آموزش دهد. قهرمانی را در داستان خلق کنید که با حیوان مورد نظر دوست است و داستان‌هایی در این ارتباط نقل کنید.
هرگز کودک را به یک پاره با عامل ترس مواجه نکنید:
بسیاری از افراد، تحت تاثیر آموزش‌هایی که برای درمان فوبیا وجود دارد، سعی می‌کنند کودک را به یکباره با عامل فوبیا درگیر کنند. به عنوان مثال اگر کودک از آب می‌ترسد، او را به یک باره درون استخر می‌اندازند تا اصطلاحا ترس‌اش بریزد!
اگر چه این شیوه در مواقعی نتیجه می‌دهد اما ابدا توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است باعث ترس بیشتر و ایجاد فوبیا عمیق‌تر در کودک شود. بنابراین از درمان فوبیا در کودکان به روش‌های خودسرانه اجتناب کنید.
دقت داشته باشید که مواجه مستقیم فرد با عامل فوبیا، شرایط خاصی دارد و هرگز نمی‌توان بدون حضور روانپزشک اقدام به انجام این کار نمود.
بسیاری از ترس‌های کودکانه فطری است و نیازی به درمان ندارد:
ترس یکی از احساسات ضروری برای ادامه حیات است و ابدا چیز بدی نیست، به شرطی که به جا و به اندازه باشد. ترس ، زمانی مشکل‌ساز می‌شود، که اولا به صورت افراطی بروز کند و دوما بدون دلیل ایجاد شود، به طوری که تبدیل به بیماری شود.
بنابراین طبیعی است که کودک شما از شنیدن یک صدای بلند بترسد. ترس یک واکنش طبیعی است و نمی‌توان آن را از بین برد. دقت داشته باشید ترس‌های طبیعی نیاز به درمان ندارند و در همه‌ی افراد وجود دارند.
برای درمان فوبیا در کودکان حتما به روانشناس مراجعه کنید:
اگر ترس در کودک شما به طور افراطی وجود دارد و به شکلی است که کودک دچار علائم فوبیا ، مانند تپش قلب، تعریق، رنگ پریدگی، اضطراب، استرس و واکنش‌های ترس افراطی می‌شود، قبل از هر اقدامی به پزشک و روانپزشک مراجعه کنید و از درمان خودسرانه و خانگی پرهیز کنید.
فوبیا در کودکان
درمان فوبیا را جدی بگیرید و سعی کنید در مراحل اولیه، آن را به کمک روانپزشک درمان کنید. انواع فوبیا می‌تواند زندگی فرد را دچار اختلالات جدی کند و حتی برای سلامتی فرد مضر باشد.
درمان فوبیا در کودکان چنانچه زودتر صورت گیرد، درمان کوتاهتری در پی خواهد داشت و شانس درمان موفق، به مراتب بیشتر خواهد بود.
سیما گودرزی هستم و سپاسگزارم ازین که این مقاله را مطالعه کرده‌اید.
مقالات مرتبط را بخوانید:
شب ادراری در کودکان ؛ علت و درمان های مرتبط با عدم کنترل ادرار در خواب…
درد دل با کودک را متوقف کنید! کودکان ابزار برنده شدن ما در منازعات نیستند!
رفتار بالغانه والدین با فرزندان ؛ چگونه مانند یک پدر و مادر عاقل و بالغ با کودکمان رفتار کنیم؟
حیوان خانگی برای کودکان آری یا خیر؟ آیا برای کودک خود حیوان خانگی تهیه کنیم؟
سفالگری برای کودکان ؛ آیا با فوائد شگفت انگیز سفالگری آشنا هستید؟
