حقایقی در مورد سی و سه پل زاینده رود در استان اصفهان
سی وسه پل و یا پل الله وردی خان، جزو یکی از پل های تاریخی و زیبای استان اصفهان است که طولی برابر با ۲۹۵ متر دارد. این پل به فرمان الله وردی خان اوندیلادزه بر روی مسیر زاینده رود ساخته شده است. سی و سه پل یکی از آثار تاریخی استان اصفهان به شمار می رود که تعداد زیادی از ما این شهر زیبا را با این پل تاریخی اش دیده ایم. اگرچه در حال حاضر با خشک شدن آب زاینده‌رود، سی و سه پل نیز دیگر حال و هوای قدیم را از دست داده، اما این پل هنوز هم به‌عنوان یکی از نمادهای شهر اصفهان شناخته می شود. سی سه پل یا پل الله وردی خان در تور طبیعت گردی در عصر صفویه به دست الله وردی خان اوندیلادزه بر روی زاینده رود بنا شد.
این پل تاریخی ۳۳ دهانه، ۲۹۵ متر طول و ۱۴ متر عرض دارد و منعکس شدن تصویر پل در آب زیبایی آن را صد چندان خواهد کرد. همه گردشگران و توریست هایی که به این شهر مسافرت می کنند به بازدید از این پل تاریخی می روند. تعداد زیادی از تورهای اصفهان هم بازدید از سی و سه پل را که از مهمترین جاذبه های دیدنی ای شهر است را در برنامه‌های اصفهان گردی خود جای می دهند.
حقایقی در مورد سی و سه پل اصفهان
۱- ایده نخستین ساخت سی وسه پل به سال ۱۰۰۸ هجری قمری در دوازدهمین سال سلطنت شاه عباس یکم برمی‌گردد. این پل در سال ۱۰۱۱ هجری قمری زیر نظر الله وردی خان کامل شد.
۲- معمار سی وسه پل، استاد حسین بنا اصفهانی بوده است که فرزند وی شاهکارهایی مانند مسجد شیخ لطف الله را بنا کرده است. اصفهانی جهت ساخت این پل ایده ساخت پل عریض را طرح کرد، این ایده تا پیش از او طرح نشده بود.
۳- جهت کار ساخت سی وسه پل از مصالحی مثل سنگ، آجر، ملات ساروج و همینطور گچ استفاده کرده اند. بر اساس گفته کارشناسان زمین شناسی و همچنین میراث فرهنگی، پایه و فونداسیون این پل به شکلی بنا شده است که رطوبت، دوام و استحکام آن را زیاد می کند و به همین علت است که در طولانی مدت هم عبور آب به آن آسیبی وارد نکرده است.
۴- این پل تاریخی به غیر از زیبایی خیره کننده خود، به عنوان طولانی ترین پل بر روی زاینده رود شناخته شده است.
۵- الله وردی خان اوندیلادزه، سردار معروف عباسی بود که تعدادی بر این باورند که او از تباری گرجی بوده است.
۶- نظریه های بسیاری در ارتباط با معماری ویژه سی وسه پل داده شده است که یکی از آن ها به ارتباط بین تبار گرجی الله وردی خان و ۳۳ دهانه پل دارد. الفبای زبان گرجی دارای ۳۳ حرف است و الله وردی خان نیز از تبار گرجی بوده و به همین جهت این پل را با ۳۳ دهانه ساخته است.
۷- عده دیگری این نظریه را به صورت کامل مردود اعلام کرده اند، زیرا سی و سه پل در آغاز دارای ۴۰ دهانه بوده است.
۸- تعدادی از کارشناسان تور ایرانگردی بر این باورند که عدد ۳۳ مربوط به آناهیتا الهه آب می شود و این پل در حقیقت نمادی از آناهیتا الهه آب بوده است.
۹- در زمان حکومت شاه عباس صفوی، پلان اصلی شهر اصفهان، چهارباغ بوده که از دو محور عمود به هم شکل می گرفت. سی و سه پل در ادامه یکی از این محورهای اصلی واقع شده بود تا چهارباغ عباسی را به چهارباغ بالا، باغ هزارجریب، عباس‌آباد و محله جلفا وصل کند.
۱۰- همان گونه که در سفر باتو اشاره شد، در زمان حکومت شاه عباس صفوی سی و سه پل ۴۰ دهانه داشته است که اندک اندک و به مرور زمان با کاشت درختان و انحراف آب برخی از دهانه ها متروک شده است. در سال ۱۳۳۰ مصطفی خان مستوفی که شهردار اصفهان بود، زمین های اطراف پل را آزاد کرد و بعد از باز کردن مجرای عبور آب، دیواری سنگی در قسمت شمالی پل درست کرد که هنوز هم باقی مانده های آن قابل مشاهده است.
۱۱- سی و سه پل در طی سال ها با نام های گوناگونی خوانده شده است که ازجمله این نام ها می توان به پل شاه عباسی، پل الله وردی خان، پل جلفا، پل چهل چشمه و پل سی وسه چشمه اشاره کرد.
۱۲- در زمان قدیم مراسم های گوناگونی ازجمله جشن آب پاشان و خاج شویان ارامنه در سی و سه پل برگزار می شده است.
13- خاج شویان نام یکی از جشن های مسیحیت است که به مناسبت غسل تعمید گرفته می شود. پیروان دین مسیح با اعتقاد به اینکه که آب در این روز مقدس شده به داخل آب های جاری خواهد رفت در آن ها به شنا کردن می پردازند. تور ترابزون ارزان در سایت آفرهای خاصی دارد.
۱۴- ارمنی های ایران در دوران صفویان، این مراسم را در روز سیزدهم ماه ژانویه در کنار سی و سه پل اصفهان برگزار می کردند. در آن زمان ارامنه می توانستند تا به میدانى که در ابتدای پل بود، بروند و به تبادل کالا با اصفهانی ها مشغول شوند، ولی اجازه عبور از پل را به آن ها نمی دادند.
