ترس کودکان از تاریکی ؛ چگونه با ترس از تاریکی در کودکان مقابله کنیم؟
ترس ، یکی از مکانیزم‌های دفاعی بدن است که از انسان در برابر خطرات و مخاطرات محافظت می‌کند. هر چیزی که برای ذهن و انسان ناشناخته باشد مانند تاریکی ، باعث ایجاد ترس در انسان می‌شود تا بتواند ازین طریق، قدرت دفاعی او را افزایش داده و باعث ایجاد عکس‌العمل مناسب در او شود. بنابراین طبیعی است که انسان به طور ذاتی، از تاریکی هراس داشته باشد که البته این ترس در کودکان ، با شدت بیشتری وجود دارد. ترس کودکان از تاریکی ، یکی از رایج‌ترین هراس‌هایی است که والدین با آن درگیر هستند و در پاره‌ای از اوقات این ترس چنان پُر رنگ است که کودک از خوابیدن در اتاق خودش اجتناب می‌کند و این مساله والدین را با چالش جدیدی رو به رو می‌کند. در این محتوا از بخش آموزش مجله‌ی آنلاین پروماگ قصد داریم به ارائه‌ی راهکارهایی درباره‌ی ترس کودکان از تاریکی بپردازیم.
امیدواریم تا انتهای مقاله همراه ما باشید:
چرا کودکان از تاریکی می‌ترسند؟
به طور کلی، همه‌ی انسان‌ها از محیط تاریک که نتوانند چیزی را در آن ببینند و به آن مسلط باشند، هراس دارند. شاید بتوان علت ترس از تاریکی را با خطراتی که بر انسان اولیه و غارنشین در هنگام تاریکی و شب، پدید می‌آمده، مرتب دانست و به همین دلیل، پذیرفت که ترس از تاریکی در حافظه‌ی تاریخی انسان وجود دارد و او از قرار گرفتن در فضایی که نتواند از نظر بینایی بر آن اشراف داشته باشد، هراس دارد.
از این نظریه که بگذریم، کودکان در سنین پیش از دبستان به شدت خیال‌پردازند و به دلیل قوه‌ی تخیلی که دارند، ممکن است از شنیده‌ها و گفته‌های دیگران موجودات خیالی در ذهن خود تصور کنند و از آنها بترسند. در هر صورت، کودک دلبند شما به هر دلیلی که از تاریکی بترسد، لازم است برای از بین بردن ترس او تلاش کنید.
راهکارهایی برای از بین بردن ترس کودکان از تاریکی
- ترس از تاریکی ، دوره‌ای گذرا و کوتاه مدت است:
کودکان در روند رشد خود، بسیاری مسائل را تجربه می‌کنند و پشت سر می‌گذرانند که ممکن است از نظر ما خوشایند نباشد. ترس از تاریکی هم می‌توانند دوره‌ای گذرا باشد و پس از مدتی خود به خود رفع شود. برای نمونه، تقریبا بیشتر کودکان در بازه‌ی زمانی 2 و 3 سال تا حدود 6 و 7 سالگی از تاریکی می‌ترسند اما به مرور زمان، به طور طبیعی ترس آنها به مرور از بین می‌رود. بنابراین گاهی لازم است از دامن زدن به ترس کودکانه بپرهیزید به طور طبیعی، کمرنگ شده و از بین برود. دانستن این مساله که ترس کودکان از تاریکی یک موضوع عادی و گذاراست، به شما کمک می‌کند که راحت‌تر با این مساله کنار بیایید.
- کودک را از تاریکی نترسانید:
همانطور که اشاره شد محیط تاریک به خودی خود، برای انسان ترسناک است و متاسفانه برخی از والدین ازین ترس، به عنوان یک ابزار تربیتی برای کنترل کودک استفاده می‌کنند. به هیچ عنوان، کودک خود را از محیط تاریک نترسانید و به بهانه‌ی تنبیه کودک، او را تهدید به تنها گذاشتن در یک اتاق تاریک ننمایید.
- با کودکتان درباره‌ی ترس‌اش گفتگو کنید:
اگر ترس از تاریکی در فرزند شما وجود دارد، بهتر است در این ارتباط با او گفتگو کنید و از او بپرسید که چه چیزی باعث ترس او می‌شود؟ یا در تاریکی از چه چیزی می‌ترسد؟
با پی بردن به عامل ترس او، می‌توانید تا حدودی علت ترس را از بین ببرید و به او کمک کنید تا آرامش و امنیت روان خود را به دست آورد.
به عنوان مثال، ممکن است کودک از یک عروسک یا اشیاء در اتاقش بترسد، با دانستن موضوع می‌توانید عامل ترس را حذف کنید و یا در مثالی دیگر، ممکن است کودک از فضای اتاقش بترسد، در این هنگام، دست او را بگیرید و همگام با او، همه جای اتاق را در تاریکی به او نشان دهید و اجازه دهید اشیاء اتاقش را لمس کند. سپس چراغ را روشن کنید و او را مطمئن سازید که هیچ چیز ترسناکی در اتاق او وجود ندارد.
برای کودک توضیح دهید که همه‌ی چیزهایی که در روز هست، در شب نیز وجود دارد، اما به دلیل نبودن نور، ما نمی‌توانیم آنها را ببینیم. توضیح منطقی به کودک، می‌تواند در درمان ترس کودکان از تاریکی بسیار مفید و راهگشا باشد.
- از فیلم‌ها و داستان‌های متناسب با سن کودکتان استفاده کنید:
از آنجا که تخیل در کودکان پیش از دبستان، بسیار پر رنگ و شدید است، برخی از داستان‌ها یا کارتون‌های تخیلی می‌تواند به ترس کودکان بیشتر دامن بزنند. به عنوان مثال، یک فیلم کارتونی با محوریت غول یا دایناسور، می‌تواند برای یک کودک سه ساله ترسناک باشد و او با کمک قوه‌ی تخیلی که دارد، در محیط تاریک او را تجسم کند و دچار هراس شود. بنابراین سعی کنید بیشتر مراقب محتوایی باشید که در دسترس کودکتان قرار می‌گیرد
- کودک را بابت ترس از تاریکی، سرزنش نکنید:
ترس کودکان از تاریکی ، منطقی است و سرزنش کردن والدین، نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند بلکه، باعث تشدید ترس می‌شود.
از گفتن جملاتی مانند: ” تاریکی که ترس ندارد ” یا ” تو بزرگ شدی و نباید بترسی ” اجتناب کنید. به کار بردن این جملات، نه تنها ترس کودکان از تاریکی را درمان نمی‌کند، بلکه با ایجاد استرس و اضطراب در کودک، ترس او را بیشتر خواهد کرد.
به جای این کار، سعی کنید کودک خود را درک کنید و با او همدردی کنید. به او بگویید که احساسش را درک می‌کنید و می‌دانید که چه حسی دارد. او را حمایت کنید و به او اطمینان دهید که در کنار او هستید و او را تنها نخواهید گذاشت.
- به بهانه‌ی زیبایی، اتاق کودک را ترسناک نکنید.
اگر چه آویزان کردن اشیاء مختلف به دیوار اتاق کودک، می‌تواند زیبایی اتاق او را دو چندان کند، اما همین اشیاء و عروسک‌های مختلف، در شب هنگام و موقعی که نور کمی به آنها می‌تابد، تولید سایه‌های ترسناک می‌کنند. لازم است اتاق کودک را طوری تزئین کنید که سایه‌های تولید شده از آن، ترسناک نباشد و به جای زیبایی، باعث هراس در کودک نشود.
- از نور سفید، به عنوان چراغ خواب استفاده کنید:
بررسی‌ها حاکی از آن است که استفاده از چراغ خواب، کیفیت خواب کودک را کاهش می‌دهد، با این وجود اگر به استفاده از چراغ خواب برای اتاق کودک خود تمایل دارید، از لامپ‌های کم‌نور سفید استفاده کنید. بسیاری از والدین، به دلیل زیبایی بیشتر، از نورهای رنگی مانند قرمز یا زرد به عنوان چراغ خواب استفاده می‌کنند. به عنوان مثال رنگ قرمز، به دلیل ایجاد هیجان، باعث القاء ترس و اضطراب در کودک می‌شود و آرامش را از او سلب می‌کند. بنابراین اگر می‌خواهید از چراغ خواب در اتاق کودکتان استفاده کنید، بهتر است نور آن سفید باشد.
- در اتاق تاریک با کودکتان، بازی کنید:
بازی کردن با کودک در تاریکی، این اطمینان را به او می‌دهد که چیز ترسناکی در محیط تاریک وجود ندارد و کم‌کم این روال باعث می‌شود او به فضای تاریک عادت کند و از میزان ترس و هراس او کاسته شود.
- شب‌ها برای کودک قصه‌های جذاب تعریف کنید:
با تعریف کردن قصه‌های جذاب و شنیدنی برای کودک، می‌توانید شب‌ها را به زمانی شیرین و دوست‌داشتنی برای کودکتان تبدیل کنید و با این روش از میزان ترس و اضطراب او بکاهید.
- جای خواب کودک را تغییر ندهید:
طبیعی است کودکی که از تاریکی می‌ترسد، دوست داشته باشد شب را نزد پدر و مادرش بخوابد. اما پیشنهاد ما به شما این است، به دلیل ترس کودک ، هرگز جای خواب کودکتان را تغییر ندهید ؛ زیرا عادت دادن مجدد کودک به اتاق خوابش، خود پروسه‌ای سخت و زمان‌بر خواهد بود و کار شما را با دشواری بیشتری مواجه خواهد کرد.
سخن پایانی:
ترس کودکان از تاریکی در بیشتر اوقات با بزرگ شدن او و رشد جسم و عقل کودک، کمرنگ می‌شود و از بین می‌رود. با این وجود، اگر حس می‌کنید کودکتان به طور افراطی از تاریکی هراس دارد و از بودن در تاریکی، دچار استرس و اضطراب شدیدی می‌شود، در اسرع وقت او نزد روانشناس کودک ببرید، پیش از آنکه ترس از تاریکی در کودک دلبندتان، تبدیل به یک ترس تمام عیار یا فوبیا در کودکان شود.
سیما گودرزی هستم و از شما بابت همراهی با این مقاله در وب‌سایت پروماگ سپاسگزارم. امیدواریم این محتوا برایتان سودمند و مفید واقع شده باشد.
سایر مقالات را در آموزش پروماگ بخوانید:
ترس از دکتر رفتن در کودکان ؛ چگونه مانع ترس کودک از پزشک یا محیط درمانی شویم؟
شب ادراری در کودکان ؛ علت و درمان های مرتبط با عدم کنترل ادرار در خواب…
پاسخگویی به سوالات کودکان ؛ چگونه به سوالات عجیب کودکان پاسخ بدهیم؟
شخصیت کودک تحت تاثیر چه عواملی ست؟ عوامل موثر بر شخصیت کودک….
