شب ادراری در کودکان ؛ علت و درمان های مرتبط با عدم کنترل ادرار در خواب…
شب ادراری در کودکان ، یکی از مشکلات شایعی است که بیشتر والدین با آن درگیر بوده‌اند. شب ادراری فرآیندی کاملا ناخودآگاه است که در طی آن، کودک اختیار ادرار خود را در خواب از دست می‌دهد. اگر چه دیدن رخت‌خواب خیس کودک، مساله‌ای است ناراحت کننده و هر پدر یا مادری را کلافه می‌کند، اما روش‌های مناسبی در درمان شب ادراری در کودکان وجود دارد که می‌تواند تا حدودی این مساله را کنترل کند. در ادامه همراه وب‌سایت پروماگ باشید.
شب ادراری در کودکان به چه معناست؟
شب ادراری در کودکان به این معنی است که کودکان بالای 5 یا 6 سال، بدون اراده و اختیار، کنترل ادرار خود را از دست دهند و مثانه‌ی آن‌ها به حدی از ادرار پر شود که به طور ناخودآگاه تخلیه شود. از آنجا که مثانه ارگانی است که دیرتر از سن کودک تکامل می‌یابد، این روال در کودکان زیر شش سال طبیعی است و ناشی از عدم تکامل مثانه است. بنابراین شب ادراری در کودکان زیر 5 تا 6 سال امری طبیعی و رایج است و نیاز به مداخلات جدی پزشکی ندارد.
اگر کودک شما در رده‌ی سنی بالای شش سال دچار شب ادراری می‌شود ، باید این مساله را جدی بگیرید و حتما برای درمان آن به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید. تا قبل از آن، بهتر است شب ادراری را به وسیله‌ی درمان‌های خانگی برطرف کنید، البته به شرط آن‌که مطمئن باشید شب ادراری کودک ناشی از بیماری نیست.
انواع شب ادراری در کودکان:
شب ادراری در کودکان شامل دو نوع اولیه و ثانویه است:
- شب ادراری اولیه : به این معنی است که کودک از بدو تولد خود نتواند کنترل ادرار خود را در خواب بر عهده بگیرد.
- شب ادراری ثانویه : به این معنی است که کودک کنترل ادرار را بر عهده دارد، اما بنا به علتی، کنترل آن را مجددا از دست می‌دهد و دچار شب ادراری می‌شود.
عوامل ایجاد کننده شب ادراری در کودک:
در مساله‌ی شب‌ادراری، دریچه مثانه کودک و عضلات آن به حدی رشد نکرده است که بتواند پیام پُر شدن حجم مثانه را به مغز برساند و یا ممکن است مغز درک درستی از پیام ارسال شده از مثانه نداشته باشد و در نتیجه، کودک از خواب بیدار نمی‌شود و مثانه، به شکل غیر ارادی تخلیه می‌شود.
عوامل موثری در تکامل رشدی مثانه و شب ادراری کودکان نقش دارند که یکی از مهم‌ترین آن‌ها مساله ژنتیک است. طبق بررسی‌های عمل آمده مشخص شده است کودکانی که سابقه شب ادراری در بین خانواده آن ها وجود دارد، شب ادراری بیشتر رخ می‌دهد. به این معنی که رشد مثانه و دریافت پیام مغز، ممکن است تحت تاثیر ژنتیک، کمی دیرتر اتفاق بیفتد.
یکی دیگر از عواملی که باعث شب ادراری در کودکان می‌شود، عفونت ادراری و مشکلات مثانه است. طبیعی است زمانی که کودک دچار عفونت ادراری است، مثانه او نمی‌تواند به طور عادی و نرمال، فعالیت داشته باشد و ممکن است کودک دچار عدم کنترل ادرار در خواب شود.
دارو‌های مختلف، ممکن است با عملکردی که بر روی مغز دارند باعث خواب آلودگی بیشتر کودک شده و او را دچار شب ادراری نمایند.
شب ادراری در کودکان با جنسیت هم مرتبط است به این معنی که پسران بیش از دختران به شب ادراری مبتلا می‌شوند و کنترل ادرار در خواب را دیرتر فرا می‌گیرند.
استرس و اضطراب ناشی از وقوع یک رخداد ناخوشایند، می تواند باعث عدم کنترل ادرار کودک در خواب و شب ادراری او شود.
از دیگر عوامل تخصصی‌تر که مرتبط با مساله‌ی شب ادراری در کودکان است می‌توان، تاخیر در تکامل مغز، تاخیر در رشد مثانه، خواب سنگین، مشکلات خواب مانند آپنه خواب، دیابت، وجود مثانه عصبی، شل بودن دریچه مثانه، کم بودن ظرفیت مثانه، کم بودن هورمون ضد ادرار در کودک، بیماری‌های مرتبط با مثانه و آلت تناسلی، بیماری‌های ژنتیکی، اختلال سیستم عصبی و غیره را نام برد که پرداختن به این موارد از حوصله این مقاله خارج است.
روش‌های موثر در کنترل شب ادراری:
حال که با مفهوم شب ادراری در کودکان ، عوامل ایجاد کننده و سن نیاز به درمان پزشکی آشنا شدیم، در ادامه به عواملی می‌پردازیم که باعث کاهش شب ادراری در کودکان می‌شود:
- قبل از هر چیزی مطمئن باشید که شب ادراری کودک شما ناشی از عفونت ادراری نباشد. کودک خود را در بازه‌ی زمانی مشخص به آزمایش ادرار ببرید. اگر کودکتان سابقه عفونت ادراری داشته است، لازم است آزمایش ادرار را در بازه‌های زمانی کوتاهتری انجام دهید. در نظر داشته باشید عفونت ادرار مساله‌ای بسیار شایع در کودکان است و دختران بیش از پسران مستعد این مساله هستند. عفونت ادراری اگر به موقع تشخیص داده نشود، می‌تواند مشکلات بسیاری از جمله مشکلات کلیه را برای کودک دلبند شما به همراه داشته باشد که جبران‌ناپذیر باشد.
- از خوراندن مایعات ادرار آور، قبل از خواب کودک اجتناب کنید. کودک، همانطور که از اسمش پیداست، هنوز کودک است و ممکن است به علت خستگی یا خواب عمیق، نتواند هنگام خواب بر اثر فشار مثانه بیدار شود، بنابراین بهتر است به کودکی که مستعد شب ادراری است، مایعاتی قبل از خواب ندهید. نوشابه، دلستر، چای، شیر و آب زیاد، می‌تواند باعث شود کودک شما کنترل ادرار خود را از دست بدهد.
- از دادن خوراکی‌هایی که طبع سرد دارند، قبل از خواب کودک جلوگیری کنید. به عنوان مثال اگر قرار است قبل از خواب به کودک خود لیوانی شیر بدهید، آن را به شکل شیرعسل به او بدهید. البته این توصیه برای کودکان بالای یک سال است که منع مصرفی در مورد شیر پاستوریزه گاو و عسل ندارند.
- کودک را قبل از خواب به دستشویی ببرید و او را تشویق کنید که مثانه خود را تخلیه کند.
- از دادن نوشیدنی‌های کافئین‌دار به کودک اجتناب کنید. نوشیدنی‌هایی مانند قهوه، هات چاکلت، نسکافه و مواردی ازین قبیل باعث افزایش ادرار و تحریک مثانه می‌شود و ابدا برای کودکان مناسب نیست.
- خوراندن یک یا دو قاشق سرکه سیب طبیعی، می‌تواند به تنظیم PH بدن کودک کمک کند. برای این منظور می‌توانید یک اسکان از آب را با دو قاشق چای خوری سرکه طبیعی و مقداری عسل، با یکدیگر ترکیب کنید و عصرها به کودک خود بخورانید.
- میوه کرنبری، یکی دیگر از مواد مفیدی است که در کنترل ادرار و پاکیزگی ادرار از عفونت نقش دارد. اگر بتوانید ازین میوه مفید تهیه کنید و آب آن را به کودک بخورانید، می‌توانید علاوه بر کنترل ادرار، از ابتلای کودک به عفونت ادرار هم جلوگیری کنید. قرص کرنبری در داروخانه موجود است و طبق نظر پزشک یا داروساز می‌توانید برای کودک خود مصرف کنید.
- مصرف خوراکی‌هایی که طبع گرم دارند، مانند دارچین، عسل، گردو، کشمش و مویز، باعث می‌شود کودک کمتر دچار شب ادراری شود. مصرف دارچین به طور روزانه، یکی از مواد طبیعی مفیدی است که با کنترل شب ادراری در کودکان ارتباط دارد و مصرف روزانه آن می‌تواند برای کودک شما مفید باشد.
- ماساژ زیر شکم کودک با روغن سیاهدانه یا زیتون، یکی دیگر از مواردی است که اگر به طور مکرر استفاده شود، باعث کاهش شب ادراری در کودکان می‌شود.
- حتما کودک را با لباس خواب به تخت خواب بفرستید، زیرا کودکان معمولا پتو را کنار می‌اندازند و ممکن است شکم و کلیه‌های آن‌ها دچار سرما شود.
رفتار والدین در مواجهه با شب ادراری کودک:
- صبور باشید و بدانید شب ادراری مساله‌ای نیست که قابل درمان نباشد.
- در صورت مشاهده شب ادراری کودک ، او را مورد سرزنش قرار ندهید. به یاد داشته باشید که شب ادراری مساله‌ای کاملا غیر ارادی است و کودک در آن نقشی ندارد. اضطراب و استرسی که ممکن است بر اثر ترس کودک از دعوای والدین به او وارد شود، شب ادراری در کودکان را تشدید خواهد کرد.
- اگر می‌دانید که کودک شما به طور مکرر و یا در پاره‌ای از اوقات، دچار شب ادراری می‌شود، در هنگام مهمانی او را پوشک کنید که اگر دچار شب ادراری شد، دچار خجالت و شرمندگی نشود و شخصیت کودک آسیب نبیند و البته کار شما نیز راحت‌تر باشد.
- تختخواب کودکی که دچار شب ادراری است را باید با تشکچه‌های مخصوص بپوشانید که ادرار را به تشک زیرین منتقل نکند. اگر دسترسی به تشک‌های مخصوص شب ادراری ندارید، از یک تشکچه پلاستیکی استفاده کنید.
- اگر کودکتان به طور مکرر دچار شب ادراری می‌شود، در شب‌هایی که کنترل ادرار دارد، او را تشویق کنید.
- اجازه ندهید خواهر یا برادر کودک، او را در مساله‌ی شب ادراری مورد تمسخر و تحقیر قرار دهد.
- مسیر رفتن کودک به دستشویی را به گونه‌ای تنظیم کنید که مانعی بر سر راه او نباشد، به عنوان مثال چراغی کوچک در نزدیکی دستشویی روشن بگذارید.
- کودک را در تمیز کردن ملحفه‌ها و رخت‌خواب مشارکت دهید.
سخن پایانی:
شب ادراری در کودکان مساله‌ای عذاب‌آور است اما مشکلی نیست که راه درمان نداشته باشد. همانطور که اشاره شد، شب ادراری در کودکان زیر شش سال، مساله‌ای طبیعی و عادی است. شب ادراری در کودکان بالای شش سال به وسیله‌ی درمان دارویی کنترل می‌شود و طبق آمار، بیش از 90 درصد کودکانی که مشکلات شب ادراری داشته‌اند تا سن ده سالگی به طور کامل درمان شده‌اند. بنابراین شما با یک مشکل عجیب و غیرقابل درمان مواجه نیستید و می‌توانید با مشورت با پزشک متخصص و راهکارهایی که بازگو شد، این مساله را تا حدودی قابل توجهی کنترل کنید.
سیما گودرزی هستم و از شما بابت همراهی با مجله‌ی آنلاین پروماگ و بخش آموزش سپاسگزارم.
