اعتیاد به اینترنت چیست و راه کارهایی برای ترک اعتیاد به اینترنت
تکنولوژی های جدید مزایای فراوانی دارند و پیشرفت‌های اخیری که در دنیای امروزه مشاهده می‌کنیم مدیون همین فناوری های جدید هستیم. اینترنت یکی از این اختراعات مهم و بسیار کاربردی قرن اخیر است که باعث افزایش سرعت انتقال اطلاعات شده است. این درحالیا ست که استفاده افراطی و نابجا از اینترنت و فضاهای مجازی مانند اینستاگرام، تلگرام و … باعث اختلال در زندگی عادی شخص شده و آسیب های متعددی را به آن وارد می‌کند. اعتیاد انواع مختلفی دارد که وابستگی بیمارگونه به اینترنت جزء اعتیادهای رفتاری محسوب میشود.
همانطور که اشاره شد اعتیاد انواع مختلفی دارد و بحث اعتیاد تنها اعتیاد به الکل یا مواد مخدر نیست بلکه بعضی رفتارهای آسیب‌زننده و بیمارگونه مانند استفاده نابجا و طولانی مدت از اینترنت، انجام قمار، پرخوری، برقراری روابط جنسی با افراد متعدد به صورت بیمارگونه جزئی از اعتیاد محسوب میشود که به آنها اعتیادهای رفتاری می‌گویند. بدین ترتیب اگر شخصی بصورت کنترل نشده و طولانی مدت از اینترنت و فضای مجازی استفاده کند میتواند جزء افراد دچار اعتیاد به اینترنت محسوب گردد. در این مطلب سعی داریم شما را با موضوع اعتیاد به اینترنت و روش های ترک اعتیاد به اینترنت آشنا می‌کنیم. لطفا تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
اعتیاد به اینترنت و انواع آن
کارشناسان در باره‌ی اینکه اعتیاد به اینترنت چه چیزهایی را در بر میگیرد اتفاق نظر ندارند. هرچند بسیاری از رفتار ها در زمره‌ی وسواس عملی قرار میگیرند این درحالی است که همه‌ی رفتارهای وسواسی معادل اعتیاد نیستند. اصلی ترین شاخص رفتار اعتیادی مخرب بودن و در غالب مواقع ماهیت ضد اجتماعی بودن آن است. از آنجا که اینترنت غالبا راهی بسیار مهم برای ارتباط در قرن بیست و یکم بشمار می‌آید، گاه دشوار بتوان قضاوت کرد که کجا استفاده‌ی معمول و بجای آن پایان می‌یابد و کجا استفاده‌ی خارج از کنترل آن آغاز میشود. بطور مثال سرگرم شدن به یک برنامه ارتباطی مانند اینستاگرام راهی برای برطرف کردن نگرانی و اضطراب است اما چنانچه این برنامه زندگی فرد را تحت الشعاع خود قرار دهد و شخص را از پذیرفتن مسئولیتهایش باز دارد در آن صورت این رفتار ممکن است از روی اعتیاد باشد.
پیدایش فناوری های جدید در جهان باعث بروز تغییراتی در زندگی افراد میشود.در اکثر موارد این تغییرات مثبت بوده و باعث بهبود کیفیت زندگی انسان ها میشود.اما نکته مهم نحوه‌ی استفاده از این فناوری‌هاست؛ بطوریکه اگر استفاده‌ی بیش از اندازه از آنها باعث اختلال در عملکرد یا اختلال در روابط فردی یا اجتماعی افراد شود تأثیر منفی آن ظاهر میشود.
اعتیاد به اینترنت به استفاده‌ی افراطی از اینترنت گفته میشود که زندگی فرد تحت الشعاع آن قرار میگیرد که میتواند باعث بروز اختلالات روانی مانند اضطراب و افسردگی، اختلالات اجتماعی مانند مشکلات خانوادگی، اختلال در انجام وظایف شغلی، بروز مشکلات بدنی مانند کاهش قدرت بینایی، درد گردن، اختلالات خواب و همچنین انواع مشکلات تغذیه ای در فرد شود.
برخی رفتارهای اعتیاد‌آور مربوط به اعتیاد به اینترنت
- اعتیاد به استفاده طولانی مدت و خارج از کنترل از شبکه های اجتماعی مانند اینستاگرام و تلگرام
- انجام بازیهای آنلاین بصورت افراطی و خارج از کنترل
- خرید های آنلاین افراطی و غیر ضروری
- اقدام به خرید و فروش غیرقانونی اجناس که میتواند باعث آسیب به فرد و جامعه شود.
- اعتیاد به تماشای سایت‌های مستهجن و غیر اخلاقی در اینترنت
- اعتیاد به فعالیت گروه های مجازی در شبکه اجتماعی
- اعتیاد به انجام قمار در سایت‌های شرط‌بندی
- اعتیاد به ذخیره کردن اطلاعات (شامل عکس و ویدئو و …) غیر ضروری
- اعتیاد به خواندن و نوشتن مطالب فاقد ارزش در اینترنت
- اعتیاد به برقراری روابط عاطفی متعدد در فضای مجازی و دوست یابی اینترنتی
شیوع ویروس کرونا در سال های اخیر موجب تعطیلی کلاس های حضوری در مدارس و دانشگاهها شده است و برای اینکه امر آموزش ادامه پیدا کرده و این روند دچار اختلال نشود دولت ها راه حلی بنام کلاس های غیر حضوری و آنلاین را مطرح کردند. درست است که این روش باعث ادامه‌ی چرخه‌ی آموزش می شود اما از طرفی میتواند باعث وابستگی به اینترنت و فضای مجازی شود که بیشتر گروه سنی نوجوانان و جوانان در خطر اعتیاد به اینترنت قرار میگیرند.
با توجه به قرار‌گرفتن این گروه در دوران رشد و بلوغ، اعتیاد به اینترنت میتواند در بلند مدت آسیب های جبران ناپذیری بر سلامت جسم و روان آنها وارد کند، که از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افت تحصیلی و کاهش کیفیت آموزش
- جایگزینی بازیهای آنلاین با فعالیتهای جسمی
- اختلالات تغذیه ای، کاهش یا افزایش وزن
- کم توجهی به بهداشت و سلامت فردی
- اختلالات خواب مانند کاهش خواب شبانه
- اختلالات رشدی بدنبال کم تحرکی
- کاهش بینایی و تنبلی چشم و نیاز به عینک در دوران بزرگسالی
- گوشه گیری، منزوی شدن و فرار از جمع های خانوادگی
از آنجایی که با پیشرفت تکنولوژی و در کنار آن اینترنت دسترسی به منابع نامحدود علمی را امکان پذیر کرده است نمیتوان از فواید آن چشم پوشی کرد.
روی دیگر سکه خطرات جدیدی است که فضای مجازی و اینترنت میتواند برای مخاطبان آن علی الخصوص نوجوانان بوجود آورد. استفاده‌ی افراطی و کنترل نشده از اینترنت نه تنها نیمتواند مفید باشد بلکه میتواند باعث افت تحصیلی گردد. بنابرین ضروری است که نحوه استفاده‌ی صحیح از اینترنت و فضای مجازی و همچنین راه های جلوگیری از وابستگی و اعتیاد به اینترنت توسط افراد مجرب در این زمینه آموزش داده شود.
دلایل و ریشه های اعتیاد به اینترنت
شاید بتوان گفت مهمترین علت به‌وجود آمدن هر نوع اعتیاد در شخص، وجود برخی از اختلالات روانی مانند افسردگی،اضطراب و… باشد. اعتیاد به اینترنت هم از این قاعده مستثنی نیست. بدین ترتیب حتما باید ریشه و دلایل اعتیاد به اینترنت توسط متخصصان اعتیاد مورد بررسی قرار بگیرد.
روانپزشکان و روانشناسان متخصص در زمینه‌ی اعتیاد بر این باورند که افراد برای فرار کردن از مشکلات روحی و روانی مانند اضطراب، افسردگی و همچنین فرار و دور شدن از واقعیت‌های زندگی خود را غرق در اینترنت،اینستاگرام و سایر شبکه‌های اجتماعی میکنند. که نتیجه‌ی آن صرف زمان زیاد به استفاده از اینترنت و بتبع باز ماندن از وظایف شغلی و فعالیت های اجتماعی میباشد
عوارض اعتیاد به اینترنت را میتوان به دو بخش مشکلات روانی ناشی از اعتیاد به اینترنت و اختلالات جسمی ناشی از آن تقسیم‌بندی کرد.
اختلالات روحی و روانی ناشی از اعتیاد به اینترنت
- افسردگی
- اضطراب
- عدم تمایل شخص به برقراری ارتباط با افراد خانواده که نتیجه‌ی آن انزوا و بروز اختلال در روابط خانوادگی میشود
- عدم توانایی در انجام وظایف مربوط به زناشویی
- ایجاد مشکل در محیط کاری و شغلی
مشکلات جسمی ناشی از اعتیاد به اینترنت :
- اختلالات بینایی مانند کاهش قدرت بینایی
- بروز انواع سردرد
- مشکلات مربط به ستون فقرات مانند دیسک گردن و کمر
- اختلالات خواب مانند بیخوابی های شبانه
- کاهش فعالیت های فیزیکی که منجر به افزایش وزن می‌شوند.
- کاهش اشتها
معرفی راه کارهایی برای مدیریت و درمان اعتیاد به اینترنت
اینترنت امروزه زمان نسبتا زیادی از شبانه روز هر شخص را به خود اختصاص داده است. به همین علت است که افراد زیادی به دنبال راه چاره ای برای مدیریت و استفاده‌ی بهینه از اینترنت و شبکه های اجتماعی هستند تا دچار وابستگی و اعتیاد به اینترنت نشوند.
برای اطلاع از اینکه آیا شخصی دچار اعتیاد به اینترنت هست یا نه مشاوره گرفتن از روانپزشک و روانشناس متخصص در زمینه اعتیاد میتواند کمک کننده باشد.
اگر احساس میکنید که بطور افراطی از اینترنت و شبکه های اجتماعی مانند اینستاگرام استفاده میکنید انجام برخی از کارهای زیر میتواند به شما کمک کند:
- اختصاص دادن زمان های معین و محدود برای استفاده از اینترنت و شبکه های مجازی مانند اینستاگرام
- بهبود روابط خانوادگی و اجتماعی
- جایگزینی کردن فعالیت های فیزیکی و سرگرمی های دیگر بجای استفاده از اینترنت
- مدیریت و محدود کردن سایت‌ها و اپلیکیشن های مورد استفاده
- انجام برنامه‌ریزی روزانه برای انجام فعالیت های مربوط به خانواده و دوستان
- استفاده نکردن از اینترنت و موبایل در دورهمی‌ها و محیط های دوستانه و خانوادگی
- گشت و گذار در محیط های طبیعی و عاری از اینترنت
- استفاده نکردن از گوشی و موبایل هنگام شب مخصوصا قبل از خواب
- جایگزین کردن عادات مفید مانند کتاب خوانی یا ورزش بجای استفاده از اینترنت و فضای مجازی
سخن آخر
امروزه استفاده از اینترنت و فضای مجازی اجتناب ناگزیر است و مرز باریکی بین استفاده‌ی هدفمند از اینترنت و استفاده افراطی آسیب زننده از آن وجود دارد. اگر احساس میکنید که اینترنت و فضای مجازی زندگی روزمرتان را دچار اختلال کرده است بطوری که در انجام وظایف مربوط به خود و اطرافیانتان دچار مشکل شده اید به احتمال بالا دچار اعتیاد به اینترنت هستید. در اینصورت حتما با یک روانپزشک یا روانشناس متخصص در زمینه‌ی اعتیاد مشورت کنید.
