روانشناسی کودک و نوجوان و لزوم آگاهی والدین از اصول و قواعد آن برای تربیت بهتر کودک خود

سیما گودرزیآخرین به روز رسانی: اردیبهشت 26, 1399

0 367 خواندن این مطلب 5 دقیقه زمان میبرد

روانشناسی کودک شاخه ای از روانشناسی است که در آن به توصیف تغییرات دوران کودکی فرد پرداخته می شود، مهم‌ترین دوران زندگی هر انسانی، به لحاظ شکل‌گیری شخصیت و رشد جسمی و روانی، دوران کودکی است. خاطرات خوب و بد در دوران کودک، تا پایان عمر در ذهن انسان ثبت می‌شوند و اثرات آن به صورت ماندگار و پا برجا، بر ذهن و روان آدمی باقی می‌ماند. بر طبق گفته‌ی روانشناسان، شخصیت کودک تا سن 5 ، 6 و نهایتا تا هفت سالگی تکمیل می‌شود و پس از آن تغییر در ساختار شخصیت انسان، اگر نگوییم ناممکن است، باید بگوییم بسیار سخت و دشوار و با انجام هزینه‌های مختلف و گوناگون است.

کودک را مانند یک خمیر نرم در نظر بگیرید که تا سن 5 یا 6 سالگی، کاملا نرم و انعطاف‌پذیر است، اما از آن پس، خمیر وجودی او سفت می‌شود و به راحتی نمی‌توان آن را شکل داد و یا تغییر داد! روانشناسی کودک و نوجوان ، به والدین کمک می‌کند، پیش از آنکه فرصت طلایی تربیت و اصلاح از بین برود و قبل از آنکه دیر شود، به درمان و اصلاح رفتارهای کودک یا نوجوان خود بپردازیم. با پروماگ همراه باشید تا از اهمیت روانشناسی کودک و نوجوان و تاثیر آن در زندگی کودکان بیشتر بدانیم.

کودکی، مهم‌ترین دوره‌ی زندگی است!

پیشتر نیز اشاره شد که دوره‌ی کودکی در پرورش رشد و شخصیت کودک بسیار موثر است. این دوره از زندگی را می‌توان به دوران کاشت محصول تشبیه کرد و همان دوره‌ای است که شخصیت کودک شکل می‌گیرد.

کودک تا سن 5 سالگی، بیش از 90 درصد از همه‌ی آنچه در تمام طول عمر خود یاد می‌گیرد را می‌آموزد! او با کنجکاوی تمام، به دنیای اطرافش می‌نگرد و دائما در حال یادگیری است. کودک هر چیزی که در اطرافش می‌بیند را در ناخودآگاهش ثبت می‌کند، اگر چه ممکن است همه آنچه دیده است را به صورت خودآگاه به یاد نیاورد. خاطرات تلخ کودکی، معمولا با شدت بیشتری در ذهن انسان ثبت می‌شوند و تاثیرشان تا پایان عمر پا بر جا می‌ماند.

کودک، دنیای را از زاویه‌ی دید کودکانه و ناتوان خود می‌بیند و اتفاقات گوناگون، بر روی او تاثیرات عمیق‌تری می‌گذارند. به عنوان مثال، از دست دادن یک حیوان خانگی یا یکی از اعضای خانواده، می‌تواند تاثیر بسیار عمیقی بر روی یک کودک پنج ساله بگذارد، اما همین اتفاق، اگر چه بسیار ناخوشایند است، اما تاثیری که بر روی یک فرد 25 ساله می‌گذارد، به مراتب کمتر و از نوع دیگری است. در این سن، کودک با حیوان خود ارتباط روحی و معنوی برقرار می‌کند و در تخیل خود، با او صحبت می‌کند، اما یک فرد بالغ 25 ساله، با دید کلی‌تر و جامع‌تری به قضیه نگاه می‌کند.

روانشناسی کودک، به والدین کمک می‌کند دوران کودکی فرزند خود را بهتر و عمیق‌تر درک کنند و بهتر بتوانند با فرزند خود ارتباط برقرار کنند.

ابعاد رشد کودک ، گسترده و چند جانبه است!

رشد کودک ، تنها در بعد جسمانی و فیزیکی او خلاصه نمی‌شود؛ کودک انسان، ناتوان‌ترین موجودی است که در طبیعت متولد می‌شود و برای نیازهای ابتدایی‌اش، کاملا به والدین‌اش وابسته است. رشد کودک، شامل رشد شخصیت، رشد اجتماعی، رشد معنوی، رشد احساسی و عاطفی، افزایش هوش‌بهر و هوش ریاضی، رشد جسمان و فیزیکی و سایر ابعاد دیگر وجودی انسان می‌باشد که هر کدام ازین موارد از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار هستند.

هرگونه اشکال و نقصان در ابعاد رشد کودک، می‌تواند منجر به مشکلات متعددی در سنین بزرگسالی او شود و او را در زندگی اجتماعی و فردی‌اش با مشکلات متعددی مواجه سازد؛ روانشناسی کودک و نوجوان به والدین کمک می‌کند، کودک خود و مراحل رشد او را بهتر و کامل‌تر درک کنند و بشناسند.

والدین برای نحوه‌ی صحیح تربیت کودک، به اصول روانشناسی کودک نیازمندند!

اگر بخواهید والدین خوب و نمونه‌ای باشید که به طور حتم همین طور هست، به روانشناسی کودک نیاز خواهید داشت. شما در وهله‌ی اول باید کودک خود را و نیازهایش را بشناسید و بدانید که او چگونه فکر می‌کند و یا دنیای اطرافش را چگونه می‌بینید. روانشناسی کودک به شما یاد می‌دهد که از دریچه و زاویه‌ی دید کودکتان، به جهان اطراف نگاه کنید تا بتوانید او را بهتر و بیشتر درک کنید.

اجازه بدهید برای این موضوع، یک مثال بیاوریم! فرض کنید یک لیوان آب در دست کودک دو یا سه ساله‌ی شما است که هر لحظه ممکن است آن را بیندازد! ناگهان شما با صدایی نسبتا بلند به کودکتان هشدار می‌دهید تا لیوان از دستش نیفتد و نشکند یا آب آن نریزد! اما در همین لحظه، کودک علی‌رغم هشدار شما، لیوان را بر روی زمین می‌اندازد؛ لیوان می‌شکند و آب بر روی فرش یا سرامیک می‌ریزد.

می‌شود گفت یک فاجعه‌ رخ داده است و شما در آستانه‌‌ی عصبانیت قرار دارید. از یک طرف نگران کودک خود هستید که دست‌ و پایش زخمی نشود و از طرف دیگر، فکر می‌کنید با یک کودک لجباز و لجوج طرف حساب هستید!

اما سوی دیگر ماجرا، قصه‌ی دیگری وجود دارد که یک والدین آگاه به اصول روانشناسی کودک ، آن را می‌داند! کودک شما، لجباز نیست، بلکه او در واقع، از گفته‌ی شما شگفت‌زده شده است! (اگر چه در این سن همه‌ی کودکان وارد مرحله‌ی لجبازی می‌شوند، اما انداختن لیوان، ناشی از لجاجت کودک نیست) کودک، دوست دارد بداند شکستن لیوان چیست یا ریختن آب بر روی زمین به چه معناست! او دوست دارد گفته‌ی شما را تجربه کند و خودش دقیقا لمس کند که چه اتفاقی ممکن است با انداختن یک لیوان پر از آب بر روی زمین بیفتد!

درمان بیماری‌های روانی و روحی کودکان

کودکان همانند بزرگسالان، عواطف و احساسات مختلفی دارند که گاهی از عهده‌ی هضم و کنترل آن‌ها بر نمی‌آیند. مشکلات روانی و رفتاری در کودکان امروز، کم نیست و کودکان بیشماری هستند که ناهنجاری‌های رفتاری ساده و کوچک و حتی بزرگ و دشوار دارند.

شب‌اداری، ناخن جویدن، بیش‌فعالی، استرس، اتیسم،‌ اختلال توجه و یادگیری، عدم تمرکز، مشکلات دفع، مشکلات از شیر گرفتن کودک، عدم کنترل خشم و عصبانیت، از جمله مشکلات رفتاری کوچک و بزرگی هستند که بسیاری از کودکان با آن‌ها دست به گریبان هستند و بسیاری از آن‌ها، به سادگی و با مراجعه‌ی چند جلسه به روانشناس و روانپزشک کودک، حل می‌شود.

حتی اگر کودک شما، دارای مشکلات رفتاری کوچک باشد، اگر به درستی تشخیص داده نشود و به موقع درمان نشود، ممکن است به مرحله‌ی بزرگ‌تر و حادتری تبدیل شود و یا به صورت یک عقده‌، در درون او نهفته شود و در بزرگسالی مسبب مشکلات رفتاری بزرگتری شود.

روانشناسی کودک و نقش آن در شناخت نیازهای کودک و نوجوان

کودکان نیازهای متفاوتی دارند و والدین برای آنکه بتوانند نیاز فرزندانشان را شناسایی کنند، به اصول و قواعد روانشناسی کودک و نوجوان نیاز دارند. کودک در هر مرحله‌ از مراحل زندگی خود، نیازهای متعددی دارد که با رشد او، این نیازها نیز تغییر می‌کنند.

آگاهی از اصول روانشناسی کودک و آشنایی با اصول آن، باعث می‌شود والدین بتوانند در حساس‌ترین مراحل زندگی فرزندان‌ خود از جمله مراحل بلوغ، درک بهتر و عمیق‌تری از کودک یا نوجوان خود داشته باشند.

سخن پایانی

والدین آگاه، حتی قبل از باردار شدن و تولد فرزند، با اصول روانشناسی کودک آشنا می‌شوند و تلاش می‌کنند تحت آموزش یک روانشناس کودک و خانواده قرار داشته باشند تا در آینده، دوستی و پیوند کاملی بین او و فرزندانشان شکل بگیرد.

ازین که مخاطب این مقاله در وب‌سایت پروماگ بوده‌اید از شما سپاسگزاریم. امیدواریم خواندن این محتوا برایتان سودمند واقع شده باشد.