همین هفته ی پیش بود که هنگام آشپزی، ناخودآگاه انگشتم را با چاقو بریدم. زخم نسبتا عمیقی بود و خون ریزی زیادی هم داشت، اما شکر خدا کار به جاهای باریک نکشید و با یک پانسمان ساده همه چیز ختم به خیر شد.
سوالی که بعد از این حادثه به ذهنم رسید این بود که اگر زخم، چنان عمیق باشد که خون ریزی به این سادگی ها بند نیاید – مثل حالتی که در تصادفات یا جنگ ممکن است پیش بیاید – تکلیف چیست؟ آیا باید منتظر شویم تا کادر درمان برسند؟ اگر کادر درمان دیر رسید و مجروح فوت کرد، آن وقت مقصر کیست؟
برای پیدا کردن پاسخ این سوال مشغول وب گردی بودم که به مطلب جالبی برخوردم: «به تازگی دانشمندان ژلی ساخته اند که با قرار دادن آن روی زخم سریعا خون را بند می آورد.» برای آشنایی بیشتر با این ژل پلیمری عجیب و فوق العاده با ما همراه باشید.
تسریع بهبود زخم با ژل مشتق شده از جلبک
این ژل ضد خون ریزی از نوعی پلیمر استخراج شده از جلبک ساخته می شود و علاوه بر این که می تواند خون ریزی را خیلی سریع بند بیاورد، فرایند بهبود زخم را هم تسریع می کند. جالب است بدانید این ژل پلیمری که VetiGel نام گرفته است، اولین بار به وسیله ی یک دانش آموز 17 ساله ی آمریکایی ساخته شد! فقط کافیست کمی از این ژل را با سرنگ روی زخم در حال خون ریزی قرار دهید تا در عرض چند ثانیه لخته ی خون تشکیل و خون ریزی متوقف شود.
این ژل ضد خون ریزی چنان چسبندگی در محل زخم ایجاد می کند که دو سر بریدگی به هم نزدیک می شوند. جالب تر آن که این پلیمر می تواند سلول های اطراف خود را شناسایی و ویژگی های آن بافت را – که خون فقط در تماس با آن لخته می شود- تقلید کند. این خاصیت به دلیل این است که این پلیمر مانند یک داربست عمل می کند؛ داربستی که بدن روی آن فیبرین را سوار می کند. فیبرین ساختاری از جنس پروتئین است که وقتی در محل زخم به وجود بیاید، مانند یک تور، سلول های خونی را کنار هم جمع و لخته ایجاد می کند.
سلول های بدن انسان برای آن که در جای خود محکم باقی بمانند، در شبکه ای از رشته های پروتئینی و قندی به دام افتاده اند. این شبکه ها در نقاط مختلف بدن انسان ویژگی های متفاوتی دارند. مثلا شبکه ای که سلول های پوست را در بر می گیرد با شبکه ای که سلول های کبد یا سلول های سایر اندام ها را در بر می گیرد، ساختار متفاوتی دارد.
بنابر این، مثلا اگر کبد دچار خون ریزی شده باشد، سلول های خونی باید حتما با شبکه ی دربرگیرنده ی سلول های کبد برخورد کنند تا لخته تشکیل شود. ویژگی منحصر به فرد این ژل ضد خون ریزی این است که روی هر مجموعه سلولی که قرار بگیرد می تواند آن سلول ها را شناسایی کند و ساختاری شبیه به شبکه ی دربرگیرنده ی همان سلول ها به خود بگیرد؛ در نتیجه سلول های خونی با برخورد به این شبکه تجمع کرده و لخته، ایجاد می شود.
کاربرد ژل ضد خونریزی در انسان
این محصول در حال حاضر فقط دارای مصارف حیوانی است و برای گرفتن مجوز استفاده در انسان، باید مراحل کارآزمایی بالینی را طی کند. اگرچه این فرایند یک فرایند طولانی است، اما روالی است که همه ی محصولات جدید دارای مصارف پزشکی باید طی کنند. اگرچه این محصول برای گرفتن مجوز سازمان غذا و داروی آمریکا هم چنان در حال طی کردن مراحل کارآزمایی بالینی است، اما «جو لاندولینا»، همان مبتکر 17 ساله، و تیمش تا حالا هیچ گونه عوارض جانبی از محصولشان مشاهده نکرده اند.
این پلیمر به گونه ای طراحی شده است که قابل بازیافت باشد، بنابراین برای خون ریزی های داخلی هم می توان از آن استفاده کرد. وقتی که دیگر به پلیمر نیازی نباشد، بدن آن را تجزیه می کند.
آینده ی اختراعات در حوزه ی پلیمرها
نمی توان به طور قطعی درباره ی آینده ی اختراعاتی که با پلیمرها سر و کار دارند نظر داد، اما روند کنونی نشان می دهد که اختراعات این چنینی روز به روز رایج تر خواهند شد. مطلب واضح این است که کاربردهای متنوع پلیمرها، بسیاری از نیازهای ما را برطرف خواهند کرد. با این اوصاف به نظر می رسد که باید منتظر ابتکارات جدیدی در این زمینه باشیم.
فکر می کنم شما هم مثل من از خواندن این مطلب شگفت زده شدید. امیدوارم شما خوانندگان عزیز مجله ی اینترنتی پروماگ همیشه سالم و تندرست باشید.
