شخصیت کودک تحت تاثیر چه عواملی ست؟ عوامل موثر بر شخصیت کودک….
کودکان در بستر خانواده متولد میشوند و در آن رشد میکنند تا به مرحلهی بلوغ و تکامل برسند و این توانایی را داشته باشند که به تنهایی به زندگی خود ادامه دهند. روانشناسانی که در حوزهی کودک کار میکنند، معتقدند شخصیت کودک در هفت سال اول زندگی او شکل میگیرد و تکامل مییابد و بعد از آن، شخصیت کودک دچار تغییرات بنیادین نخواهد شد. عدهای از روانشناسان، حتی این دوران پیدایش و شکلگیری شخصیت کودک را به شش سال و پنج سال کاهش دادهاند و معتقدند شخصیت کودک، کمی بیش از هفت سالگی رشد و تکامل مییابد. خوب است بدانید کودکان تا قبل از سنین مدرسه و هفت سالگی، بیشتر زمان خود را در خانه سپری میکنند و پایه و نهاد شخصیتی آنها، در خانواده بنا نهاده میشود. در این مقاله از وبسایت پروماگ قصد داریم راجع به شخصیت کودک و عواملی که بر شخصیت کودکان تاثیر میگذارد گفتوگو کنیم و اطلاعاتی در این زمینه به شما ارائه دهیم. این مقاله را تا انتها همراهی کنید:
دوران طلایی شخصیت کودک:
همانطور که اشاره شد، روانشناسان از هفت سال اول زندگی کودک، به عنوان دوران طلایی رشد و شکلگیری شخصیت کودک نام میبرند. این مساله به این معنی ست که خمیره و شاکلهی اصلی شخصیت فرزند شما تا قبل از سن هفت سالگی شکل گرفته است و بعد از آن، تغییرات به کندی و با صرف هزینههای درمانی فراوان صورت خواهد گرفت که گاهی تاثیر موفقیتآمیز آن بسیار کمرنگ خواهد بود. برخلاف اهمیت فوقالعادهای که هفت سال اول زندگی کودکی در شکلگیری شخصیت او ایفا میکند، این دوران از سوی والدین چندان مهم تلقی نمیشود و با سهلانگاری برخی از والدین، ضربههای غیرقابل جبرانی به شخصیت کودک وارد میشود که جبران آن، جز با صرف هزینههای گزاف میسر نخواهد بود.
عوامل موثر در شکلگیری شخصیت کودک
والدین:
والدین اولین و موثرترین نقش را در تربیت کودک و شکلگیری شخصیت او خواهند داشت. کودک در سنین زیر هفت سال، اغلب در کنار خانواده است و به همین دلیل هیچ عاملی همانند خانواده و رفتاری که والدین با کودک دارند، در شخصیت کودک تاثیرگذار نخواهد بود. اولین چیزی که در کودک نهادینه میشود، رفتاری ست که با خود کودک میشود و نوع رفتاری ست که کودک از والدین خود میآموزد. کودک هر چه سن پایینتری داشته باشد، والدینش را به منزلهی منشأ الهام در نظر میگیرد و رفتار آنها را به عنوان الگوی درست و کمال زندگی در ذهنش ثبت میکند. رفتار والدین با کودک و احساسی که به او دارند و به او منتقل میکنند، همگی از عوامل اثرگذار در رشد شخصیت کودک هستند.
کودک، بیش از آن که به صحبتها و نصایح شما گوش فرا دهد، به رفتار شما توجه میکند و دقیقا همان را الگوی خود قرار میدهد، بنابراین برای اینکه اصول زندگی را به کودک خود بیاموزید، باید خودتان در وهلهی اول به آنچه میگویید، پایبند باشید.
وراثت:
ژنها مسئول انتقال صفات از نسلی به نسل دیگر هستند و طبیعی ست که برخی صفات از طریق ژنها، به فرزندان منتقل خواهد شد. این نکته را در نظر بگیرید که خصوصیات ژنتیکی قابل تغییر نیستند و یا شاید بتوان گفت، اکنون قابل تغییر نمیباشند. شخصیت کودک، تحت تاثیر ژنها و صفات ژنتیکی که از والدین به ارث بردهاند متفاوت است و خلقوخوی والدین به طور موثری در کودک و شخصیت او نقش دارد.
شرایط اجتماعی و فرهنگی:
رفتار هر انسانی، تابعی از محیط اجتماعی و فرهنگی ست که در آن رشد میکند و بزرگ میشود. تاثیر محیط بر شخصیت کودک، غیرقابل انکار است و نمود بیرونی آن را در آیینهای فرهنگی و دینی، رسم و رسومات و حتی زبان فرد قابل مشاهده است. هر چه محیطی که کودک در آن رشد میکند از نظر ارزشهای والای انسانی غنی باشد، شخصیت کودک بیشتر تحت تاثیر آن قرار خواهد گرفت و رشد و پرورش خواهد یافت.
دوستان و گروه همسالان:
گروه همسالان یکی دیگر از عواملی ست که در رشد شخصیت کودک شما موثر است و میتواند منبع الهام فرزند شما باشد. اگرچه کودکان در گروه سنی زیر هفت سال، چندان با دنیای بیرون از خانه مرتبط نیستند اما نمی توان از تاثیر گروه همسالان و دوستان بر روند رشد شخصیت کودک غافل شد، چرا که کودکان از گروه همسالان که در محیطهای آموزشی مانند مهدکودک یا اعضای فامیل با آنها در ارتباط هستند، میآموزند.
جایگاه کودک در خانواده:
اگر به مطبهای روانشناسی مراجعه کرده باشید، یکی از رایجترین سوالها از شما این است که فرزند چندم خانواده هستید! فرزند چندم خانواده بودن، یکی از عواملی ست که در شخصیت کودک شما موثر است. البته امروزه به دلیل سبک زندگی اجتماعی که شاهد آن هستیم، تعداد فرزندان معمولا از یک یا دو فرزند تجاوز نمیکند. در هر صورت اینکه کودک شما فرزند اول خانواده باشد یا فرزند دوم و یا حتی فرزند آخر، در شخصیت او موثر است. بررسیها نشان میدهد که فرزندان اول خانواده، فرزندانی با توان مدیریتی بالاتر و اعتمادبهنفس بیشتری هستند و در مقابل فرزندان دوم، عزت نفس و از نظر عاطفی رشد بیشتری دارند. طبق بررسیهای دیگری که در این حوزه صورت گرفته است مشخص شده است، فرزندان دوم و بعد از آن، بیش از هفتاد درصد تحت تاثیر برادر یا خواهر بزرگتر از خود هستند و رفتارهای آنها را تقلید میکنند.
آموزش و محیط آموزشی:
شرایط زندگی امروز به گونهای ست که غالبا هر دوی والدین، شاغل هستند و کودک ناگزیر است که ساعاتی را در محیطی به غیر از خانواده سپری کند. علاوه بر این، کودکان از سنین پنج سالگی به مهدکودک، میروند و طبیعی ست که کودک اگر از این سنین تحت تربیت محیط آموزشی، مربی و یا پرستار باشد، از رفتار آنها الگو خواهد گرفت و شخصیت او متاثر ازین محیط و افراد خواهد بود.
سخن پایانی:
در پروسه رشد و شخصیت کودک، عوامل بسیاری هستند که تاثیرگذارند و نمیتوان با قطعیت بیان کرد که کدام عامل بیشترین تاثیر را بر روی شخصیت کودک خواهد گذاشت. اما به طور کلی، همهی روانشناسان تاثیر خانواده و والدین و همچنین رفتاری که با کودک دارند را از مهمترین و پررنگترین عوامل موثر بر رشد شخصیت او میدانند. علاوه بر این، درکی که کودک از محیط اطرافش دارد نیز میتواند در شکلگیری شخصیت او موثر باشد و در بین کودکان مختلف متفاوت باشد. طبق نظریه روانشناسان قسمت اعظم شخصیت کودک در سنین کودکی و در زیر هفت سالگی تشکیل میشود که به آن، سالهای طلایی تربیت گفته میشود. اگر کودکی در این گروه سنی دارید، نسبت به رشد شخصیت او توجه بیشتری نشان دهید، چرا که جبران اشتباهاتی که ممکن است ناخواسته مرتکب شوید، تقریبا غیرممکن خواهد بود.
سیما گودرزی هستم و از شما بابت همراهی با بخش آموزش پروماگ سپاسگزارم. امیدوارم این مقاله برای شما مفید و سومند واقع شده باشد.