هر آنچه که باید در مورد قرص متفورمین بدانید
قرص متفورمین که تحت نام تجاری گلوکوفاژ نیز به فروش می رسد در میان سایر داروها، اولین دارو برای درمان دیابت نوع 2 به ویژه افرادی است که اضافه وزن دارند. همچنین برای درمان سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) نیز استفاده می شود. شواهد محدودی نشان می دهند که قرص های متفورمین ممکن است از بیماری های قلبی عروقی و عوارض سرطانی دیابت جلوگیری کنند. اما تنها این موارد استفاده نیستند که باید در مورد قرص های متفورمین بدانید… قرص های متفورمین در کنار مزایایی که ارائه می دهند، عوارض بسیار زیادی نیز دارند. در این مطلب می خواهیم در مورد قرص های متفورمین و هر آنچه باید در مورد آنها بدانید صحبت کنیم. با ما همراه باشید.
مزایای استفاده از قرص متفورمین چیست؟
قرص های متفورمین با برنامه رژیم غذایی و ورزشی مناسب و احتمالا با داروهای دیگری برای کنترل قند خون بالا مورد استفاده قرار می گیرد. متفورمین برای بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 تجویز می شود. کنترل قند خون بالا باعث جلوگیری از آسیب به کلیه، آسیب به چشم، مشکلات عصبی، عدم داشتن تناسب اندام و مشکلات عملکرد جنسی می شود. کنترل مناسب دیابت همچنین ممکن است خطر ابتلا به حمله قلبی یا سکته مغزی را کاهش دهد. قرص های متفورمین کاری می کند که بدن شما دوباره و به طور طبیعی به تولید انسولین پاسخ دهد. این قرص همچنین میزان قند کبد شما را کاهش می دهد.
نحوه عملکرد و تأثیر قرص متفورمین به چه صورت است؟
متفورمین به دسته ای از داروها تعلق دارد که به نام بی گوانیدها (biguanides) شناخته می شوند. یک دسته دارویی، در واقع گروهی از داروهایی هستند که به یک شیوه مشابه عمل می کنند. این داروها اغلب برای درمان بیماری های مشابه مورد استفاده قرار می گیرند. متفورمین بدین شکل عمل می کند که: میزان گلوکز (قند) ساخته شده توسط کبد شما را کاهش می دهد، میزان جذب گلوکز بدن شما را کم می کند، و اثر انسولین بر بدن شما را بالا می برد. انسولین هورمونی است که به بدن شما کمک می کند تا قند اضافی خون را حذف کنید. این امر باعث کاهش سطح قند خون شما می شود.
اثرات جانبی قرص متفورمین چیست؟
قرص خوراکی متفورمین می تواند عوارض جانبی خفیف و شدیدی ایجاد کند. بهتر است بدانید که عوارض قرص متفورمین از فواید آن بیشتر است. لیست زیر دربردارنده برخی از عوارض جانبی کلیدی است که ممکن است در هنگام مصرف متفورمین رخ دهند.
- خب ابتدا عوارض جانبی رایج تر را به شما معرفی می کنیم:
مشکلات مربوط به معده: اسهال، حالت تهوع، دل درد، سوزش سر دل، و گاز معده.
اگر این اثرات خفیف هستند، ممکن است در عرض چند روز یا چند هفته از بین بروند. اما اگر شدید باشند و یا از بین نروند، باید به پزشک خود مراجعه کنید و این مشکلات را با او در میان بگذارید.
- حال می خواهیم به مشکلات جدی تر مصرف قرص های متفورمین بپردازیم:
اگر این گونه عوارض جانبی را دارید، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید و یا سریعأ به اورژانس مراجعه کنید. این عوارض خطرناک عبارتند از:
1- اسیدوز لاکتیک که علائم آن عبارتند از: خستگی، ضعف، درد عضلانی غیر معمول، مشکل تنفسی، خواب آلودگی غیر معمول، درد معده، حالت تهوع و یا استفراغ، سرگیجه یا سر درد، ضربان قلب آهسته یا غیر طبیعی.
2- هیپوگلیسمی (قند خون پائین) که علائم آن عبارتند از: سردرد، ضعف، گیجی، لرزش بدن یا عصبی بودن، خواب آلودگی، سرگیجه، زود رنجی، تعریق بیش از حد، گرسنگی، و ضربان قلب بالا.
راه درمان قند خون پائین چیست؟
قرص متفورمین ممکن است واکنش قند خون پائین را افزایش دهد. اگر شما نیز قند خون پائین دارید، باید آن را درمان کنید. درمان هیپوگلیسمی خفیف (mg / dl 55-70)، با 15-20 گرم گلوکز (یک نوع شکر) امکان پذیر است. شما باید به سراغ یکی از این موارد بروید: 3-4 قرص گلوکز، 1/2 فنجان آبمیوه، 1 فنجان شیر بدون چربی، 1 قاشق غذاخوری شکر، عسل یا شربت ذرت، و 8 تا 10 تکه آبنبات سفت.
تست قند خون 15 دقیقه پس از درمان قند خون پائین انجام می گیرد. اگر قند خون شما هنوز پائین باشد، سپس درمان فوق را دوباره تکرار کنید. هنگامی که قند خون شما به محدوده طبیعی بازگشت، یک میان وعده کوچک میل کنید که تا وعده غذایی اصلی گرسنه نشوید یا قند خونتان پائین نیاید.
پیشنهاد می کنیم این مطلب را حتماً مطالعه کنید : 10 مکمل نوتروپیک برای تقویت مغز و بهبود عملکرد آن
قرص متفورمین ممکن است با داروهای دیگر تداخل داشته باشد.
قرص متفورمین خوراکی می تواند با چند داروی دیگر تداخل داشته باشد. تداخلات مختلف می توانند اثرات مختلفی داشته باشند. به عنوان مثال، برخی ممکن است با چگونگی عملکرد و تأثیر یک دارو مرتبط باشند، در حالی که سایرین می توانند عوارض جانبی بیشتری را ایجاد کنند. در قسمت پائین لیستی از داروهایی را به شما معرفی می کنیم که می توانند با قرص متفورمین تداخل داشته باشند. قبل از مصرف قرص های متفورمین، حتمأ با پزشک و داروساز خود در مورد تمام داروهای ضد بارداری و سایر داروهای مصرفی خود صحبت کنید. همچنین در مورد هر ویتامین، و مکمل هایی که استفاده می کنید نیز با پزشک خود صحبت کنید. با به اشتراک گذاشتن این اطلاعات می توانید از بروز مشکلات و عوارض جانبی خطرناک پیشگیری کنید. حتی اگر دارویی مصرف می کنید و احتمال نمی دهید که ممکن است با قرص متفورمین تداخل داشته باشد، باز هم برای اینکه مطمئن شوید حتمأ با پزشک خود مشورت کنید.
1- داروهای تجویزی برای درمان دیابت
مصرف داروهای خاص برای درمان دیابت با قرص های متفورمین باعث کاهش سطح قند خون می شوند. اگر می خواهید مصرف قرص متفورمین را شروع کنید، به احتمال زیاد پزشک شما میزان مصرف داروهای دیگر برای درمان دیابت را کاهش می دهد. نمونه ای از این داروها عبارتند از: انسولین؛ منظورمان داروهایی است که انسولین را آزاد می کنند، مانند گلی بوراید.
2- داروهایی برای کنترل فشار خون
دیورتیک ها برای کاهش و کنترل فشار خون استفاده می شوند و ممکن است سطح قند خون شما را افزایش دهند. مصرف این داروها همراه با قرص متفورمین ممکن است با اثربخشی متفورمین تداخل داشته باشد. نمونه هایی از این داروها عبارتند از: فوروزماید (furosemide)، هیدروکلروتیازید (hydrochlorothiazide)، و نیفیدیپین (Nifedipine). نیفیدیپین یک مسدود کننده کانال کلسیم است که برای کاهش فشار خون مورد استفاده قرار می گیرد. این دارو مقدار متفورمین را در بدن شما بالا می برد که ممکن است خطر بروز عوارض جانبی قرص متفورمین را افزایش دهد.
3- داروهایی برای کنترل کلسترول
مصرف اسید نیکوتینیک همراه با قرص متفورمین ممکن است از اثربخشی قرص متفورمین در کاهش میزان قند خون شما جلوگیری کند.
4- داروهایی برای درمان گلوکوم (Glaucoma)
مصرف متفورمین با داروهای مورد استفاده برای درمان گلوکوم ممکن است خطر ابتلا به اسیدوز لاکتیک را افزایش دهد. نمونه هایی از این داروها عبارتند از: استازولامید (acetazolamide)، برینزولامید (brinzolamide)، دورزولامید (Dorzolamide)، متازولامید (methazolamide).
5- داروی روانپزشکی توپیرامات (Topiramate)
مصرف قرص متفورمین با توپیرامات، که برای درمان اختلالات عصبی و تشنج استفاده می شود، ممکن است خطر ابتلا به اسیدوز لاکتیک را افزایش دهد. شما به هیچ عنوان نباید این داروها را با یکدیگر استفاده کنید.
6- داروی موثر بر روی سیستم اعصاب مرکزی فنی توئین (Phenytoin)
مصرف قرص متفورمین همراه با فنی توئین، که برای درمان صرع استفاده می شود، ممکن است از تاثیرگذاری قرص های متفورمین بر روی کاهش سطح قند خون شما جلوگیری کند.
7- داروهای درمان مشکلات مربوط به معده
مصرف قرص متفورمین با سایمتیدین (cimetidine)، که برای درمان سوزش سر دل و سایر مشکلات مربوط به معده تجویز می شود، ممکن است خطر ابتلا به اسیدوز لاکتیک را افزایش دهد. اگر قرص های متفورمین را مصرف می کنید، پزشک ممکن است به جای سایمتیدین یک داروی متفاوت را انتخاب کند.
8- داروی ضد روان پریشی فنوتیازین ها (Phenothiazines)
مصرف قرص متفورمین با فنوتیازین ها، که داروهای ضد روان پریشی هستند، ممکن است از تاثیرگذاری قرص های متفورمین بر روی کاهش سطح قند خون شما جلوگیری کند. نمونه هایی از این داروها عبارتند از: کلرپرومازین (chlorpromazine)، فلوفنازین (fluphenazine)، پروکلوپرازین (prochlorperazine).
9- داروهای هورمونی
مصرف قرص متفورمین همراه با داروهای هورمونی خاص ممکن است از تاثیرگذاری قرص های متفورمین بر روی کاهش سطح قند خون شما جلوگیری کند. از میان این داروها می توان به کورتیکواستروئیدها (corticosteroids) مانند بودزوناید (budesonide)، فلوتیکازون (fluticasone)، پردنیزون (prednisone)، بتامتازون (betamethasone)، استروژن هایی مانند کنترل هورمون ها، از جمله قرص های کنترل بارداری، و استرادیول اشاره کرد.
10- داروهایی برای درمان بیماری سل
مصرف داروی ایزونیازید (isoniazid) با داروی متفورمین ممکن است باعث این شود که قرص متفورمین اثرگذاری خود را در کاهش میزان قند خون از دست بدهد.
11- داروهای درمان و کنترل تیروئید
مصرف کپسول های متفورمین با داروهای تیروئید خاص ممکن است از تاثیرگذاری قرص های متفورمین بر روی کاهش سطح گلوکز خون شما جلوگیری کند. به عنوان مثال می توان لووتیروکسین (Levothyroxine)، لیوتیرونین (Liothyronine)، لیوتریکس (liotrix) را نام برد.
پیشنهاد می کنیم این مطلب را حتماً مطالعه کنید : هر آنچه که باید در مورد ویتامین D بدانید
هشدارهای مصرف قرص متفورمین
1- هشدار استفاده از الکل
در هنگام مصرف کپسول متفورمین نباید الکل مصرف کنید. الکل می تواند خطر ابتلا به اسیدوز لاکتیک را افزایش دهد. مصرف الکل همچنین ممکن است سطح قند خون شما را افزایش یا کاهش دهد.
2- هشدار بیماری های کلیوی
اگر بیماری های کلیوی شدید دارید، در معرض خطر ابتلا به اسیدوز لاکتیک قرار خواهید گرفت. بنابراین، این مشکل را با پزشک خود در میان بگذارید و بدانید که به هیچ وجه نباید قرص متفورمین را استفاده کنید.
3- هشدار بیماری های کبدی
بیماری کبدی عامل خطر برای اسیدوز لاکتیک است. اگر دچار مشکلات کبدی هستید، نباید این دارو را مصرف کنید.
4- هشدار بروز مشکلات آلرژیک
قرص متفورمین می تواند واکنش آلرژیک شدیدی ایجاد کند. علائم این گونه مشکلات آلرژیک عبارتند از: مشکل تنفسی، تورم گلو یا زبان شما، ورم و کهیر. اگر با این علائم مواجه شدید، هر چه سریع تر به پزشک خود مراجعه کنید، به هیچ عنوان رفتن به دکتر را پشت گوش نیندازید. اگر حتی یک مرتبه به قرص متفورمین واکنش آلرژیک داشتید، دیگر از آن استفاده نکنید. مصرف دوباره این دارو بعد از بروز چنین علائمی می تواند کشنده باشد!
5- هشدار به افرادی که می خواهند جراحی انجام دهند
اگر تب یا عفونت و جراحتی دارید، یا می خواهید جراحی کنید یا تحت هرگونه درمان دیگری قرار دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک شما ممکن است مقدار مصرف داروی متفورمین را تغییر دهد یا برای مدت کوتاهی آن را قطع کند.
6- هشدار به افراد مبتلا به کتواسیدوز دیابتی
شما نباید از این دارو برای درمان کتواسیدوز دیابتی استفاده کنید.
7- هشدار به افراد مبتلا به مشکلات قلبی
اگر در شرایطی قرار دارید که دچار مشکلات قلبی، مانند حمله اخیر قلبی یا نارسایی قلبی هستید، با مصرف قرص متفورمین ممکن است خطر ابتلا به اسیدوز لاکتیک افزایش یابد. شما نباید این دارو را مصرف کنید.
8- هشدار به زنان باردار
مطالعات زیادی بر روی زنان باردار انجام نشده است تا مشخص شود که چگونه این دارو ممکن است بر روی جنین تاثیر بگذارد. اما تحقیقات بر روی حیوانات اثرات منفی روی جنین در هنگام مصرف این دارو را نشان نداده اند. با این حال، مطالعات بر روی حیوانات همیشه نمی توانند به طور درست و کامل پیش بینی کنند که نتیجه در انسان ها چطور خواهد بود. اگر باردار هستید یا قصد باردار شدن را دارید، با پزشک خود صحبت کنید. تنها در صورتی که نیاز باشد، باید تحت نظر پزشک از این دارو استفاده کنید. زنان مبتلا به دیابت نوع 2، در دوران بارداری نیز باید بیماری خود را درمان کنند. زنان باردار به طور معمول برای کنترل قند خون خود، به جای متفورمین، از انسولین استفاده می کنند.
9- هشدار برای زنانی که در دوران شیردهی به نوزاد هستند
کپسول متفورمین ممکن است به شیر مادر منتقل شود و در کودکانی که از شیر مادر تغذیه می کنند، عوارض جانبی ایجاد کند. اگر کودک شما از شیر مادر تغذیه می کند باید با پزشک خود صحبت کنید. ممکن است پزشک شما دو گزینه را مورد بررسی قرار دهد. یکی این که شیردهی به نوزاد را متوقف کنید و دیگری اینکه تا مدتی از داروی متفورمین استفاده نکنید.
10- هشدار برای کودکان
مصرف کپسول متفورمین برای کودکان زیر 10 سال توصیه نمی شود. عوارض جانبی این قرص ها در کودکان ممکن است خیلی زودتر و شدیدتر رخ دهند.
سخن پایانی
قرص متفورمین برای درمان طولانی مدت مورد استفاده قرار می گیرد و عوارض جانبی بسیار زیادی دارد. ما در این مطلب از مجله ی پروماگ سعی کردیم موارد استفاده و فواید این قرص ها و همچنین عوارض جانبی و هشدارهای استفاده از این دارو را برای شما بازگو کنیم. اگر می خواهید شروع به مصرف قرص متفورمین کنید، هر شرایطی که دارید و هر دارویی که مصرف می کنید را با پزشک خود درمیان بگذارید.
