پاسخگویی به سوالات کودکان ؛ چگونه به سوالات عجیب کودکان پاسخ بدهیم؟
کودکان با ذهنی بسیار کنجکاو و مملو از سوالات بزرگ و کوچک، به دنبال پاسخی برای چراهایی هستند که همواره ذهن‌شان را مشغول می‌کند. به نظر می‌رسد سولات کودکان تمامی نداشته باشد! آن‌ها هر روز و هر روزه سوال می‌کنند و با شنیدن پاسخ، سوالی دیگر در ذهن‌شان شکل می‌گیرد. آن‌ها می‌پرسند و می‌پرسند! حتی دیدن پرواز یک پروانه، می‌تواند سوالات زیادی را در ذهن کنجکاو کودکان ایجاد کند. البته کنجکاوی و سوال پرسیدن، بخش مهمی از روال رشد کودک است و نشان دهنده‌ی سطح قوه‌ی ادراکی فرزند دلبند شماست. نحوه پاسخگویی به سوالات کودکان ، بخش مهمی است که می‌تواند در روند رشد ذهنی کودک شما موثر باشد. لازم است همه‌ی والدین بدانند که سوالات کودک را چگونه و با چه روشی باید پاسخ دهند که در وهله‌ی اول متناسب با سن آن‌ها باشد و در وهله‌ی دوم باعث انبساط ذهنی کودک شود، به طوری که بتوان کودکی با ذهنی باز، خلاق و جستجوگر پرورش داد. مجله‌ی آنلاین پروماگ در این محتوا در نظر دارد شما را با نحوه صحیح پاسخگویی به سوالات کودکان آشنا سازد. پیشنهاد می‌دهیم این مقاله را از دست ندهید!
چرا کودکان کنجکاو هستند و چرا سوال می‌پرسند؟
زمانی که کودک متولد می‌شود با حجم وسیعی از ندانستن پا به دنیا می‌گذارد. طبیعی است که هر رویدادی، هر چند که از نظر ما عادی بیاید، از نظر او عجیب باشد. کودک تا قبل از اینکه به حرف بیاید و اصطلاحا زبان باز کند، به وسیله‌ی لمس کردن و مزه کردن اشیاء، سعی می‌کند به ماهیت آن‌ها پی ببرد. به همین دلیل است که کودک هر چیزی را با دست می‌گیرد و به دهان میبرد.
رفته رفته با افزایش توانایی‌های کودک مبنی بر صحبت کردن و افزایش دایره لغات، او یاد می‌گیرد که دنیای اطرافش را با صحبت کردن و شنیدن و پرسش و پاسخ، بشناسد. او هر چه بزرگتر می‌شود به دنیای پیرامون خود، با دقت و توجه بیشتری می‌نگرد و دوست دارد به ماهیت جهان پی ببرد.
اینکه جهان هستی چیست؟ خدا کیست؟ از کجا آمده است و به کجا می‌رود؟ خودش از کجا آمده و چگونه متولد شده و غیره…. همه از جمله سوا‌ل‌های رایجی هستند که در ذهن همه‌ی کودکان شکل می‌گیرد و معمولا هر کودکی این‌ها را از والدین خود می‌پرسد.
باید گفت هر چه سوالاتی که کودکتان از شما می‌پرسد، عمیق‌تر و جدی‌تر باشد، درک او از محیط پیرامون و دنیای اطرافش عمیق‌تر است.
نحوه صحیح پاسخگویی به سوالات کودکان ، می‌تواند ذهن آن‌ها را خلاق و پرس‌وجوگر بار بیاورد.
بهترین روش پاسخگویی به سوالات کودکان :
بهترین روش پاسخگویی به سوالات کودکان ، به گونه‌ای است که باعث تقویت بیشتر حس کنجکاوی کودک شود و از سویی دیگر، همزمان باعث پرورش بیشتر خلاقیت او نیز بشود. بنابراین روش صحیح این است که سوال کودک را با یک سوال دیگر پاسخ بدهید و در یک سری پرسش و پاسخ هدف‌دار ، کودک را به سمت پاسخ نهایی، هدایت کنید.
به عنوان مثال، اگر کودک درباره‌ی موضوعی از شما سوال می‌کند، به او بگویید: تو چطور فکر می‌کنی؟ نظر خودت راجع به این سوال چی هست؟ به نظرت چرا اینطوری شده؟
و در طرح سوالاتی اینگونه، او را به سمت پاسخ هدایت کنید. این روش پاسخگویی به سوالات کودکان ، بهترین روش ممکن است و علاوه بر اینکه باعث تقویت حس کنجکاوی کودک می‌شود، حس کشف و لذت پیدا کردن جواب را نیز به او می‌چشاند. همچنین، کودک با روش حل معما آشنا شده، ذهنش بازتر شده و گسترش می‌یابد.
اگر کودکتان توانایی خواندن و نوشتن را دارد، یعنی در سنین مدرسه قرار دارد، می‌توانید منابعی را به او معرفی کنید و همگام با او، راجع به این مساله تحقیق کنید.
روند پاسخگویی به سوالاتی که پاسخش را نمی‌دانیم !
طبیعی است ما پاسخ بسیاری از سوالات کودکان را ندانیم. اگر پاسخ سوالی که کودک از شما می‌پرسد را نمی‌دانید، به او بگویید که برای اینکه جواب سوالت را بدهم باید کمی صبر کنی تا درباره‌ی سوالت تحقیق کنم! و در این فاصله، پاسخ را از کتاب، یا اینترنت و یا از یک منبع آگاه بپرسید و پاسخ را متناسب با سن کودک را به او ارائه دهید.
اگر پاسخ سوالی را نمی‌دانید، هرگز به کودک جواب اشتباه ندهید. از او مهلت بخواهید و بعد از یافتن پاسخ، آن را برای کودکتان شرح دهید.
پاسخگویی به سوالاتی که متناسب با سن کودک نیستند !
کودک ممکن است از شما سوالی بپرسد که پاسخ آن، متناسب با گروه سنی او نباشد. در این گونه مواقع، پیشنهاد ما این است که در حد امکان و با ادبیاتی که با سن کودک همخوانی دارد، سوال او را پاسخ دهید و یا پاسخی پیرامون موضوع مورد بحث بگویید.
برای نیل به این هدف، پیرامون موضوع مورد بحث، از کودکتان سوالاتی بپرسید. سعی کنید در خلال این سوال‌ها، پی ببرید که درک کودک از موضوع تا چه حد است. این نکته را در نظر داشته باشید که کودکان معمولا سوالاتی را می‌پرسند که ذهن آن‌ها به درک نسبی از آن موضوع رسیده باشد. بنابراین شما ناگزیر هستید که پاسخ صحیح و مناسب را به او ارائه دهید.
در صورتی که سوالی که کودک از شما می‌پرسد، واقعا با سن او متناسب نیست، بهتر است حواس او را با پرداختن به مسائل دیگر پرت کنید. این روش برای کودکان زیر چهار سال امکان‌پذیر است اما هر چه کودک بزرگتر باشد، نمی‌توان ذهن او را به راحتی از موضوع منحرف کرد.
روش دیگری که در این گونه مواقع می‌توانید بکار ببرید، این است که سوال او را با سوال دیگر پاسخ دهید به حدی که کنجکاوی او از بین برود و از موضوع منحرف شود.
با گفتن جملاتی مانند اینکه ” این سوال مناسب سن تو نیست” و یا “تو نباید راجع به این چیزی بدانی” یا “نباید سوالی در این رابطه بپرسی” و یا حتی تنبیه کردن کودک یا واکنش منفی نشان دادن به او، تنها کودک را نسبت به موضوع حساس‌تر کرده‌اید، بنابراین سعی کنید متناسب با سن کودک، توضیحاتی قانع کننده به او ارائه دهید تا ذهن او به دنبال یافتن پاسخ از منابع نادرست نباشد.
پاسخگویی به سوالات کودکان یک مهارت است.
سخن پایانی:
نحوه پاسخگویی به سوالات کودکان بخش مهمی است که لازم است همه‌ی پدر و مادرها راجع به آن آگاهی داشته باشند. با پاسخ دادن درست و اصولی به پرسش‌های کودکان، جایگاه خود را در ذهن او تثبیت کرده‌اید و او روی شما به عنوان فردی آگاه و با دانش حساب خواهد نمود.
پاسخی که به سوالات کودک می‌دهید باید متناسب با سن او و کاملا درست و منطبق بر حقیقت باشد. هرگز کودک را با اشتباه پاسخ دادن یا پاسخ‌های دروغ، گمراه نکنید و اعتبار خود را در ذهن کودکتان خدشه‌دار نکنید.
سیما گودرزی هستم و از شما بابت همراهی با این محتوا سپاسگزارم.
مقالات مرتبط را در وب‌سایت پروماگ و بخش آموزش بخوانید:
انتخاب مدرسه برای کودکان ؛ چگونه بهترین محیط آموزشی را برای کودکان کلاس اولی انتخاب کنیم؟
نقاشی کودکان و دنیایی گسترده تر از آنچه در ذهن شما وجود دارد….
رفتار بالغانه والدین با فرزندان ؛ چگونه مانند یک پدر و مادر عاقل و بالغ با کودکمان رفتار کنیم؟
اسباب بازی مناسب برای کودکان ؛ معرفی ده اسباب بازی مفید برای کودک دلبند شما…
ده روش آموزش کتابخوانی در کودکان ؛ تقویت فرهنگ مطالعه و کتابخوانی از سن کودکی…
